08: The Eva Marie Saint Issue
Over Eva Marie Saint, Vera Miles en Peter Ustinov. Ook: Apocalypse Now en de AMP van de week: King Kong.
Er zijn weinig acteurs meer in leven die het oude, klassieke, of – zo u wilt: Gouden – Hollywood hebben meegemaakt. Vandaag ga ik aandacht besteden aan twee van hen: Eva Marie Saint en Vera Miles. Daarnaast ga ik het hebben over Peter Ustinov. Ik zal veel filmtips geven (met het gevaar dat het een saaie opsomming kan lijken), mocht je je in een van deze drie willen verdiepen. Mocht je de films wat te oud vinden: ik zit momenteel in een Ernst Lubitsch fase waarin ik zoveel mogelijk films van deze regisseur zie (films uit de jaren 20, 30 en 40) en dat bevalt prima. Je weet dus maar nooit. De AMP van de week komt (weer) van Kilian Eng.
Eva Marie Saint
Eva Marie Saint hoopt dit jaar op 4 juli 100 jaar te worden. De in 1924 in New Jersey geboren actrice is in 2006 met pensioen gegaan, en is daar enkele keer op teruggekomen. In 2014 speelde ze een kleine rol de door Akiva Goldsman geregisseerde Winter’s Tale, een ietwat chaotisch sprookje dat zich afspeelt in New York. In 2019 – inmiddels 95 jaar oud – speelde ze met Rutger Hauer en Mary MacDonnell in Mariette in Ecstacy. Hierna volgenden twee podcast waarin ze stem gaf aan verschillende rollen: drie episodes voor The Pack Podcast (2020) en Radio Play Revival (2022).
Nu we dat gehad hebben, kunnen we naar waar Eva Marie Saint echt bekend om is: haar werk met Elia Kazan, Alfred Hitchock, Otto Preminger en anderen. Ze debuteerde in 1947 in een Kerstfilm en speelde daarna voornamelijk in televisieseries en -films, zoals - jawel - Luitenant Wilma Deering in de Buck Rogers serie (1950). In 1954 kreeg ze een van de rollen waarvoor ze het meest bekend is: die van Edie Doyle in het door Elia Kazan geregisseerde On the Waterfront, waarin ze naast Marlon Brando en Karl Malden speelde. On the Waterfront is een film over georganiseerde misdaad en ondermijning, een aan lager wal geraakte boxer (Brando), een priester (Karl Malden) die ernaar streeft de haven misdaadvrij te maken en de zus (Eva Marie Saint) van een vermoorde havenarbeider die wil weten wat er met haar broer gebeurd is. De film leverde haar een eerste en enige Oscar op, voor Beste actrice in een ondersteunende rol. Hier kan je haar Oscarwinst in 1955 zien - vanwege haar zwangerschap een korte speech.
Enkele jaren later volgenden North by Northwest en Exodus, geregisseerd door veteranen Alfred Hitchcock en Otto Preminger. North by Northwest is een van Hitch’ vele ‘wrong man’ films en enigszins schatplichtig aan The 39 Steps (er is ook een kleine hoommage aan die film in NBNW). Een reclameman (Cary Grant) wordt per ongeluk aangezien voor een ander en moet op verdenking van moord vluchten. Tijdens de vlucht komt hij Eve Kendall (Eva Marie Saint) tegen, die een beslissende rol speelt in het plot dat zich rond hem heeft gevormd. North by Northwest is mijn meest favoriete Hitchcock film – dat begrijp je zodra je hem ziet. Eva Marie Saint is er geweldig in – de scene in de restauratiewagen van de trein doet denken aan een scene in The Lady Vanishes, maar het verschil is de chemie tussen Cary Grant en Eva Marie Saint. Die is geweldig. Kijk hem, als je hem nog niet gezien hebt. In Exodus, een film over het ontstaan van de staat Israël in 1948, gebaseerd op het gelijknamige boek van Leon Uris, speelt ze naast Paul Newman, Ralph Richardson en Sal Mineo. De film is geregisseerd door Otto Preminger, die ook, onder meer, het uitstekende Anatomy of a Murder regisseerde.
Andere noemenswaardige films van Eva Marie Saint zijn 36 Hours (1965) - met James Garner over een man die zijn geheugen kwijt is en in een hospitaal ligt – de man kent echter de plannen voor D-Day – The Russians are coming, the Russians are coming (1966), Grand Prix (1966) en Nothing in Common (1986) met Tom Hanks. Ik noem ook enkele telvisierollen, ze speelde namelijk in drie van mijn favoriete series: How the West Was Won - een cowboyserie van drie seizoenen, uit de jaren ‘70 -, Moonlighting (met Bruce Willis en Cybill Shepherd) en Frasier. Ik eindig met iets wat als kind veel indruk op me gemaakt heeft: de televisiefilm The Curse of King Tut’s Tomb (1980) en de enige rol die ze in een superheldenfilm heeft gespeeld: Martha Kent in Superman Returns (2006).
Wat maakt Eva Marie Saint zo bijzonder? Het bijzondere is dat je als je naar een film met haar kijkt, je de rol ziet – niet de acteur. Vaak is het zo dat als je een acteur ziet, je eerst aan de acteur denkt en dan pas aan de rol – ‘Oh, X speelt Y’ – bij haar is het eerst de rol, dan haarzelf. Dat is het in ieder geval voor mij. Er is geen recente informatie over hoe het met haar gaat, maar ik hoop dat ze haar 100ste verjaardag in goede gezondheid kan vieren. Ik vind het heel bijzonder.
Hier zie je haar tijdens de uitreiking van de Oscars in 2018. Een hommage aan haar rol in On the Waterfront, een staande ovatie en een haar eerbetoon aan haar echtgenoot, die na een huwelijk van 65 jaar een jaar eerder overleden is. Hier zie je een kortere YouTube versie, met ondertiteling. Hier kan je een uitgebreid interview met haar lezen over haar grootste rollen en de acteurs waarmee ze speelde, haar familieleven en haar Oscarwinst.
Vera Miles
Omdat we het over Oud Holywood hebben gehad wil ik het ook kort even over Vera Miles hebben. Vera Miles is geboren op 23 augustus 1929 en 94 jaar oud. Ook Vera Miles heeft een uitgebreide en uitstekende staat van dienst in film en televisie. Ze speelde met John Wayne en Natalie Wood in John Ford’s The Searchers (1956). Dit werk van de iconische filmmaker John Ford vertelt het verhaal van een geharde legerofficier die uit is op wraak nadat zijn nichtje door Native-Americans wordt ontvoerd, dit tegen de achtergrond van het verbluffend mooie landschap van Monument Valley. John Wayne speelt dezelfde Indianenmoordende cowboy die we hem al sinds het begin van de jaren dertig hebben zien spelen, het beeld van een dappere redder die een stel blanke mensen komt redden van de Native American-dreiging, maar hier speelt hij het expliciet racistisch en legt hij de pathologische aard van het raciale geweld van de traditionele cowboy bloot.
In 1960 speelde ze een van de grote rollen in Alfred Hitchcock’s Psycho, de rol waar ze het meest bekend voor is. Ze had twee jaar eerder al eens auditie gedaan voor een rol in een film van Hitch: Vertigo, voor de rol die naar Kim Novak ging. In Psycho speelt Miles de zus van een verdwenen vrouw die onderzoekt doet naar wat er met haar zus gebeurd is. Psycho is de belichaming van Hitchcock’s talent, zijn gebruik van afleidingsmanoeuvres houdt ons tot het einde in spanning. Het schitterende van Psycho ligt in het scenario, het script, het camerawerk en de partituur. Daarnaast is Hitchcocks oog voor perfectie tijdens het regisseren van Psycho zelfs voor Hitch uitstekend.
In de grote western The Man who shot Liberty Valance (1962) speelde ze naast John Wayne, James Stewart en Lee Marvin. Ze speelde ook in Psycho II (1983), in dezelfde rol als de eerste Psycho film. Haar televisiewerk is enorm. Ze speelde meermaals in de serie The Alfred Hitchcock Hour. Ook: The Twilight Zone, Rawhide, The Fugitive, The Man from U.N.C.L.E., Ironside, The Streets of San Francisco, Buck Rogers in the 25th Century, Magnum, P.I, The Love Boat en veel meer, waaronder een televisiefilm over Helen Keller. Ook speelde ze in Columbo – onlangs gezien op Skyshowtime -, in een heel aardige aflevering.
Uiteraard speelde ze ook in Murder, She Wrote. Angela Lansbury vroeg vaak oudere acteurs voor deze serie zodat ze konden werken en (daardoor) hun verzekering voor ziektekosten niet zouden verliezen.
Hier zie je een kort interview met MIles, en hier een scene uit bovengenoemde aflevering van Columbo.
Peter Ustinov
Het is heel moeilijk om Peter Ustinov (1921-2004) in een woord te vangen, dus doe ik in het in een paar worden: acteur, renaissance man, raconteur en schrijver. Hij maakte naast films en series ook reisprogramma’s en documentaires. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, nam hij dienst in het leger om voor Groot-Brittannië te vechten, maar zijn militaire carrière was geen succes - hij beweerde dat zijn enige prestatie was om bij cricket de batman van collega-acteur David Niven te worden. In zijn legerrapport stond: ‘Deze man mag in geen enkel geval de leiding over anderen krijgen.’ Van Peter Ustinov werd gezegd dat hij erudiet was en enorm veel van talen (hij sprak zes talen), cultuur, kunst en geschiedenis van Europa wist. Clive James zei bijvoorbeeld over Ustinov: ‘You had to imagine a cross between Isiah Berlin, Samuel Johnson, Peter Sellers and Charlie Chaplin. He was inexhaustible. It was like talking to Europe, talking to history.’ Ik zal eerlijk zijn: ik mis dit soort mensen in het publieke debat. In 1990 werd hij tot ridder geslagen. Hij was tevens van 1968 tot zijn overlijden in 2004 goodwill-ambassadeur voor de kinderorganisatie Unicef, zoals Audrey Hepburn en (na haar overlijden) Roger Moore dat ook waren
De bijna in Nederland geboren Ustinov is met name bekend voor zijn werk als Hercule Poroit in Death on the Nile (1978), Evil Under the Sun (1982), Appointment with Death (1984) en enkele televisiefilms. Ustinov is mijn favoriete Poirot. Laten vooral zijn body of work als acteur niet vergeten: met als hoogtepunten The Comedians (1967, met Richard Burton, Elizabeth Tailor en Alec Guinness, naar het boek van Graham Greene), Stanley Kubrick’s Spartacus (1960 – voor zijn rol als slavenbezitter in deze film won hij een Oscar als beste ondersteunende acteur), We’re no angels (1955) en Topkapi (1964). Ustinov schreef ook toneelstukken en boeken (fictie en non-fictie) - waaronder The Old Man and Mister Smith – een soort voorganger van Good Omens. In 2023 verkocht Sotheby’s een deel van de kunst die Ustinov gedurende zijn leven verzameld heeft. Dat leverde een heel mooi portret op.
Begin jaren ’90 ging ik met mijn moeder in Den Haag naar An Audience with Peter Ustinov - een gesprek met Ustinov over zijn leven en werk, het publiek mocht vragen stellen. Hieronder in de link zie je de versie daarvan uit 1988, met in het publiek onde rmeer Peggy Ashcroft, Judi Dench, John Cleese, Joanna Lumley, Roy Kinnear, Hugh Laurie - en vele anderen, waaronder een voormalige premier. Als je een klein uurtje hebt (52 minuten), kijk dan vooral hier - er is (Engelse) ondertiteling, druk op cc. De ondertiteling valt soms (bewust) weg. Luister goed naar de namen. ;)
Na afloop signeerde hij. Dat stond al op de aankondiging, dus ik had mijn versie van The Old Man and Mr. Smith meegenomen. Het was druk, hij was zichtbaar moe, dus heb ik hem niet lastig gevallen met vragen. Ik heb hem een hand gegeven, hem bedankt voor de fijne avond en, met een knipoog, voor zijn rol in The Great Muppet Caper. Hij moest best hard lachen.
Op Twitter kwam ik een brief van Francis Ford Coppola aan Lee Marvin tegen. Voppola vraagt in de brief aan marvin of hij Colonel Carnage in Apocalypse Now wil spelen. Colonel Carnage is een oudere versie van de door Robert Duvall gespeelde lt. colonel Bill Kilgore. Inderdaad, die van deze scene. Ik ben toch een beetje benieuwd hoe Lee Marvin dat zou hebben aangepakt, want het was helemaal in straatje qua rollen.
AMP van de week
Ik had een andere artiest in mijn hoofd, maar gisteren kwam er een nieuwe poster van Kilian Eng uit die ik graag met jullie deel. Jullie hebben eerder Kilian Eng’s werk voor Total Recall gezien. Er zijn drie versies van deze poster waarvan ik er twee deel. Van iedere versie bestaan 46 afdrukken - de poster is voor een ‘private commission’ gemaakt.
‘And now, ladies and gentlemen, before I tell you any more, I'm going to show you the greatest thing your eyes have ever beheld.’
Tot slot
Gijsbert Kramer schreef in De Volkskrant over de invloed van The Blues Brothers op muziek: 'Hoe The Blues Brothers de soulmuziek weer hip maakten'.
Er komt op 23 mei 2024 een boek over het maken van de film Scarface (1983) uit, een destijds eigentijdse versie van de film van Howard Hawks uit 1932. Het boek wordt geschreven door Glenn Kenny en heet The World Is Yours: The Story of Scarface. Je kunt hem hier voorbestellen. Bol of je boekhandelaar hebben hem trouwens ook. In GQ stond een voorpublicatie van het boek, dat met name over de schrijver van de film gaat: Oliver Stone. Oliver Stone on Writing Scarface While Living Like Tony Montana.
Als je Tom Hiddleston over Loki wil zien vertellen, dan kan dat hier: Tom Hiddleston Reflects on Breakthrough Loki Role, Thanks Co-Stars Across His Career for ‘Sharing the Dream’ of Acting at Miami Film Festival.
Mocht je je Frans op willen halen, overweeg dan af en toe een exemplaar van het Franse filmtijdschrift La Septieme Obsession te kopen.
Ten slotte kan je in Empire een stuk over de nieuwe Beverly Hills Cop film lezen: Beverly Hills Cop: Axel F Was A ‘Crazy Opportunity’ For Joseph Gordon-Levitt.
Dat was het voor vandaag. Bedankt voor het lezen weer! Vergeet je niet te abonneren en/of de liefde te verspreiden. Tot volgende week!