18: The HMS Defiant & The HMS Surprise Issue
Over Damn The Defiant!, Master and Commander: The Far Side of the World, Sophie Marceau en Paul Verhoeven. AMP van de week: The Taking of Pelham One Two Three.
Inleiding
De Napoleontische Oorlogen spreken tot de verbeelding - zo kennen we bijvoorbeeld de boeken, films en series rond Horatio Hornblower en zijn loopbaan in de Britse Marine. Gregory Peck speelde Hornblower op het grote doek, Ioan Gruffudd speelde hem enkele decennia later in de televisieserie. We kennen de boeken van de onvolprezen schrijver Bernard Cornwell (ook verantwoordelijk voor de The Last Kingdom- boeken) rond Sharpe, die verder gaan dan de Napoleontische Oorlogen. Er is ook een televisieserie over enkele boeken rond Sharpe gemaakt, met Sean Bean als het titelkarakter. Deze week neem ik jullie mee naar twee films die in een verschillende fase van bovengenoemde oorlogen spelen: Damn the Defiant! en Master and Commander: The Far Side of the World.
The Defiant en The Surprise
Damn the Defiant! (1962) is ook bekend als HMS Defiant. Ik vind de eerstgenoemde titel leuker, ook al geeft hij geen goed beeld van de film. De hoofdrol wordt gespeeld door Alec Guinnes, bij mijn generatiegenoten en de generaties daarna vooral bekend als Obi-Wan Kenobi in de eerste Star Wars Trilogie. Guinness was heel veel meer, maar ik beperk me vandaag tot zijn rol als Captain Crawford in Damn the Defiant! Dit zeeavontuur dat zich afspeelt in 1792, is een intelligent geschreven, geregisseerd en geacteerde film. Regisseur Lewis Gilbert (You Only Live Twice, Moonraker, The Spy who loved me) heeft een uitstekende balans tussen actiefilm en psychologische studie gevonden. Kapitein Crawford (Alec Guinness) en luitenant Scott-Padget (Dirk Bogarde) strijden om controle over de HMS Defiant tijdens de Napoleontische oorlogen. Crawford is een commandant volgens het boekje die medelijden heeft met de mannen onder zijn bevel, terwijl Scott-Padget in feite een sadist is die elk excuus gebruikt om de mannen fysiek te laten bestraffen.
De crux van de film is het duel tussen kapitein en luitenant. Crawford kan worden ondermijnd zolang zijn zoon onder het bevel staat van Scott-Pagett. Collega-officieren zouden er wel twee keer over nadenken om een man van zo'n hoge afkomst, die het oor van de machtigen aan de wal heeft, van streek te maken. De matrozen, onder leiding van Vizard (Anthony Quayle), hebben uiteindelijk genoeg van de wreedheden van Scott-Padget en plegen een muiterij. En dan doemt de vijand op. De gevechtssequenties zijn goed geënsceneerd, waarbij Gilbert vrij goed miniaturen gebruikt, en goed gemonteerd door Peter Hunt (later regisseur van On Her Majesty’s Secret Service). Het beste aan deze film is dat een grote cast Britse acteurs de kans krijgt om te schitteren. Bogarde brengt een personage tot leven dat manipuleert en tegelijkertijd de indruk probeert te wekken dat hij meewerkt, en dat doet hij uitstekend. Ik dacht daardoor aan zijn rol in A Bridge Too Far (1977): eerst Operation Market Garden volledig ondersteunen en als het mis gaat achteraf zeggen dat het een slecht plan was. Bogarde is erg goed in het spelen van ambigue/ambivalente karakters. Anthony Quayle vind ik meestal een beetje saai, maar dit is een van de films waarin hij zeer charismatisch speelt. Door deze film, The Guns of Navarone en Lawrence of Arabia achter elkaar te maken, verdiende Quayle wat mij betreft op zijn minst een 'Ik won de oorlogen'-t-shirt.
De sterkste performance van de film komt echter van Guinness. Dat is echt geen verrassing. Zijn Crawford is het toonbeeld van een rustige en rationele leider, het soort dat je in de strijd zou willen volgen, zelfs als je niet de strijd in wilt gaan. Guinness toont op subtiele wijze de werking van Crawfords geest terwijl hij vecht met zijn tegenstrijdige emoties. Ook al voelt Damn the Defiant! hier en daar enigszins gedateerd aan, het blijft wat mij betreft een prima film door de plot, de subplots en het uitstekende acteerwerk.
Master and Commander: The Far side of the World (2003) is gebaseerd op twee boeken van Patrick O'Brian (1914-2000), die deel uitmaken van de Aubrey–Maturin boekenserie, een reeks nautisch/historische romans waarvan er twintig voltooid en één onvoltooid zijn, die zich afspelen tijdens de Napoleontische oorlogen en waarin de vriendschap tussen kapitein Jack Aubrey van de Royal Navy en zijn scheepschirurg Stephen Maturin, een arts, natuurfilosoof en inlichtingenagent, centraal staan. Master and Commander - gepubliceerd in 1969 - is het eerste boek, The Far Side of the World (1984) is het veertiende boek.
Ik kende deze boeken niet, dus ik ging blanco de film in toen ik hem voor het eerst op het grote doek zag. Master and Commander is niet alleen een geweldige avonturenfilm, het is een geweldige film. Toch had ik moeten weten dat Master en Commander zoveel meer zou blijken te zijn, het is namelijk een film van regisseur Peter Weir, en Weir (Dead Poets Society, Fearless, Witness, Picnic at Hanging Rock)) maakt prachtige films, zo ook Master and Commander die niet alleen visueel opvallend is, het is ook een narratieve triomf. Weir geeft ons een meesterlijke bewerking van Patrick O’Brian’s romans over de Napoleontische oorlog op volle zee. Het is een meeslepende ervaring, een ervaring die vertrouwt op de intelligentie van het publiek, terwijl het drama en spanning ontleent aan dhet doen en laten in en van 19e-eeuwse maritieme strategieën. De aandacht van de film voor onverklaarde details is een van de sterke punten en een belangrijke reden dat de film op grotere schaal werkt: Aubrey en zijn officieren gooien bevelen weg die voor ons in deze eeuw cryptisch zijn, en dan laat Weir de actie gewoon gebeuren - met een obsessieve vrolijkheid en een stevige gratie, de achtervolgingen en list van het kat-en-muisspel van Aubrey en zijn Surprise en een vijandelijk Frans kaperschip, de Acheron.
Het is eigenlijk een eenvoudig verhaal over de maandenlange strijd tussen de Surprise en de Acheron, en toch schuilt in die eenvoud een hele wereld, verloren voor het verleden en nu weer tot leven gebracht, vol met romantiek. Het is door de personages dat het tot leven komt. De weinige dialoog die er is, is meestal niet gewijd aan gevechtsplannen, maar aan relaties, en zelfs dan wordt er zelden over genegenheid en wrok gesproken, en over het doorgeven van kennis en moed van ouderen aan jongeren vaak op stille, subtiele, wijze, of achter norse woorden. De opmerkelijke prestaties van de hele cast voegen een rijkdom toe aan de film. Dit is de zeldzame actiefilm waarin de specifieke voorbeelden van durf, opoffering of strijd essentieel zijn voor de weergave van de personages als echte, gecompliceerde mensen. Let in dit verband vooral op de karakterontwikkeling van midshipman Lord Blakeney en wat hem overkomt.
Je kunt deze film echt niet missen - in de zin van: niet zien. Deze film is een perfect voorbeeld van wat een film zou moeten zijn: visueel en emotioneel boeiend en vol met mensen die je, nu je ze hebt ontmoet, nooit meer kwijt wilt. Ik heb me daarom lang afgevraagd waarom er geen vervolg op is gekomen. Onlangs las ik waarom: de film is geflopt. Daar had ik niets van gemerkt, want ik heb hem drie keer in de bioscoop gezien en alle zalen zaten toen helemaal vol. Het was het plan er een trilogie van te maken, maar daar is dus niets van terechtgekomen. Ik zou het toejuichen als het nog een keer werd geprobeerd, met het verfilmen van andere boeken. Crowe is nu te oud om Aubrey te spelen, en ik zie Paul Bethany Maturin niet meer spelen. Gebruik de 007 methode.Keus zat tegenwoordig: Tom Hardy, Tom Hiddleston of Christian Bale als Aubrey en ik zie Daniel Radcliffe als Maturin. En nu maar hopen.
Sophie Marceau
Sophie Marceau (1966) kwam in mijn leven via haar twee La Boum films. Het was als jonge puber in de jaren ‘80 erg moeilijk om Sophie Marceau te missen, want iedereen wilde La Boum (1980) en La Boum 2 (1982) zien - die een paar jaar later in een zomer op de Nederlandse televisie verschenen, tussen de Tsjechoslovaakse en Hongaarse jeugdfilms op Nederland 2. En toen verdween ze, ze speelde in in Nederland niet bekende Franmse films, maar toen was er in de jaren ‘90 ineens La fille de d'Artagnan (1994) waarin ze Eloïse d'Artagnan (dochter van de vermaarde musketier) speelde, gevolgd door Bravehart (1995), waarin ze Isabella van Frankrijk tegenover Mel Gibson speelde - over Gibson zei Marceau overigens dat hij geen goede James Bond zou zijn. In 1997 volgde Anna Karenina, waarin ze de meest tragische vrouw van de Russische literatuur speelde, naast Sean Bean en Alfred Molina. Ook in 197: Firelight, ook een historisch kostuumdrama. Maar in 1999 was het hek echt van de dam. Niet vanwege haar rol als Hippolyta in A Midsummer Night's Dream, maar vanwege haar rol las Bondgirl Elektra King in The World is not enough. Deze filmtitel komt van de Engelse vertaling van het motto van de Bond-familie, het Latijnse Orbis non sufficit, dat werd vastgesteld en overgenomen door James Bond in Ian Flemings roman On Her Majesty's Secret Service.
Elektra King is de ergename van een olie-imperium in een voormalige Sovjetrepubliek. Ze is het doel van de villain van de film, Renard (Robert Carlyle), 's werelds meest gezochte terrorist. M geeft Bond de taak haar koste wat het kost tegen deze terrorist te beschermen, ook al vermoedt hij dat er meer aan de hand is dan op het eerste gezicht lijkt. Sharon Stone en Vera Farmiga kwamen ook in aanmerking voor de rol voordat Barbara Broccoli Marceau's optreden in Firelight zag. Als Elektra King is Marceau een karakter met twee gezichten, een erfgename die haar culturele erfenis respecteert, maar er tegelijkertijd niet voor schroomt keiharde maatregelen te nemen om haar doel te bereiken. Misschien zit het ook een beetje in de naam - als je de Oresteia trilogie van Aeschylus kent, weet je waar Elektra voor staat en waartoe ze in staat is. Ook al staat The World is not Enough niet op een hoge plek in mijn ranking van alle James Bond films, het acteerwerk van Sophie Marceau als Elektra King staat in mijn top-15 James Bond performances.
Paul Verhoeven
Degenen onder jullie die me écht kennen weten dat ik uren kan praten over de films van Paul Verhoeven. Daarom kan dit stukje in deze blog ietwat tegenvallen - maar, er komt binnenkort meer. Ik heb Starship Troopers al besproken, ergens in de komende vier weken is RoboCop aan de beurt.
Gisteren, op 18 juli 2024, werd Paul Verhoeven 86 jaar. Als je kunt, kijk dan de inzichtelijke documentaire Verhoeven v. Verhoeven. Zes jaar geleden heb ik alle mij bekende films van Paul Verhoeven gezien, dat leverde een lijst op waarvan de Top-5 nooit echt vast is - en in 2021 kwam Benedetta er uiteraard bij: Ranked: Paul Verhoeven -Everything Verhoeven.
In 1996 kwam zijn film Showgirls uit. Daar kunnen we het lang of kort over hebben, maar wat ik graag met jullie deel is Verhoeven’s sportiviteit. Bij de Razzie Awards in 1996 ontving Showgirls dertien nominaties en won het zeven prijzen, waaronder die voor slechtste regisseur en slechtste film. Verhoeven was de eerste grote regisseur die ooit aanwezig was en alle prijzen persoonlijk in ontvangst nam. Het feit dat hij de hele ceremonie bijwoonde alsof het de Oscars waren, getuigt van zijn gevoeligheid als regisseur en affiniteit met het absurde. Veel beeld is er helaas niet meer, maar dit mag er zijn.
Ten slotte: mijn favoriete foto van Paul Verhoeven is een productiefoto uit RoboCop. Even voordoen hoe alles moet - en hoe eng het moet zijn.
AMP van de week
De alternatieve filmposter van de week is een van de leukste crime-films van de jaren ‘70: The Taking of Pelham One Two Three - het origineel dus, niet de verschrikkelijke remake. De film staat ook in mijn top-10 films met een uitstekende eindscene - zie het en je weet het. Tony Stella (website) werkt voornamelijk voor filmstudio’s en filmgerelateerde bedrijven en officiële projecten, zoals platenhoezen voor filmmuziek, covers voor boeken of posters voor blu rays. Zijn filmposter-werk is zelden te koop, maar op zijn website biedt hij enkele stukken aan en begin dit jaar was zijn poster voor Godzilla Minus One tijdelijk te koop. Zijn poster voor The Taking of Perlham One Two Three focust heel erg op Walter Matthau - en terecht.
Tot slot
Er is een documentaire over James Cameron’s Aliens uit: Aliens Expanded. Empire bekeek de documentaire en schreef er een recensie over. De documentaire duurt met zijn lengte van 4,5 uur langer dan de film zelf. Maar, zoals Empire schrijft: ‘The 4.5 hour-plus runtime might put some off, but that massive canvas only allows for the deepest of deep dives into a monumental achievement in cinematic science-fiction.’
Nieuws over Michael Mann - Exclusive: Michael Mann unveils his in-depth, behind-the-scenes Archives project. Een website. Check de link: michaelmannarchives.com. Er is een catch: het is niet gratis.
Over documentaires gesproken: er is een nieuwe documentaire over schrijver Norman Mailer. Variety recenseerde hem: ‘How to Come Alive with Norman Mailer’ Review: A Haunting Doc Captures the Majesty of the Mailer Experience, and Its Dark Side Too.
De site TexasHighways heeft een mooi interview met regisseur Wes Anderson: The Wonderful Story of Wes Anderson. The Houston-born director divulges his Lone Star inspirations.
Voor de fans van componist Philip Glass: Philip Glass: 10 essential soundtracks.
Over een week van 25 juli tot en met 28 juli is het CCSD, oftewel Comic Con San Diego, een van de grootste - zo niet de grootste - comic cons. Deadline sprak alvast met Marvel-filmhoofd Kevin Feige over Deadpool en Wolverine - en meer: Five Questions With Marvel Studios Boss Kevin Feige: ‘Deadpool & Wolverine’ Superhero Pic Renaissance.
Over comic cons gesproken: de tweede Comic Con Holland zal dit najaar plaatsvinden. De gasten die tot nu toe zijn bekendgemaakt zijn Stranger Thing-held (en toekomstig Johnny Storm in the komende Fantastic Four film) Joseph Quinn. Ook komt Grace van Dien - een kleindochter van de vermaarde Robert Mitchum, dochter van Casper ‘Starship Troopers’ van Dien en bekend van Stranger Things. Maar, ook bevestigd: Starbuck uit de eerste Battlestar Galacica serie en Face Templeton uit de A-Team: Dirk Benedict. Ik was niet van plan om te gaan, maar nu ga ik dus wel. Benedict wordt dit jaar 80 jaar en hij wil nog één keer naar Nederland.
Regisseur Abel Ferrrara is aan een boek aan het werken. Hij noemt het geen memoir, maar het lijkt er verdacht veel op: “I’m trying to focus it more on the people that I’ve met and all the crazy sh*t in this business and around this business, than on myself”.
007.com heeft een interview met de stuntcoördinator van Spectre en No Time To Die: In Conversation With Olivier Schneider. On set action with Daniel Craig in Spectre and No Time To Die.
Dat was hem weer voor deze week. Volgende week meer! Delen en/of gratis abonneren wordt zeer op prijs gesteld.
Heerlijk rijke editie weer!