11: The Michael Clayton Issue
Over Michael Clayton, Karin Dor, Murder by Death en David Niven. AMP van de week: La Piscine.
Michael Clayton
De film Michael Clayton wordt vaak als thriller/crimefilm gezien, maar ik zie hem eerder als een legal film - niet als courtroom drama maar als legal thriller, waarin ruime aandacht is voor juridische ethiek. Tony Gilroy’s regiedebuut (waarvan hij ook het script schreef) is een juridische thriller waarin geen rechtszaal te zien is. Gilroy neemt je mee voorbij de koperen deuren van grote advocatenkantoren – schematisch zien we hoe bedrijfsadvocatenkantoren een niet te winnen zaak strategisch oneindig voortzetten als middel om hun zakelijke belangen te beschermen.
Het titelpersonage, gespeeld door George Clooney, wordt beschreven als een ‘fixer’ van Kenner, Bach & Ledeen, een van de grootste advocatenkantoren in New York, een ‘fixer’ die nooit naar de rechter stapt. Zijn taak is die van juridisch technicus op het gebied van schadebeheersing. Wanneer de beste advocaat van het bedrijf, Arthur Edens (Tom Wilkinson) zich in het bijzijn van de tegenpartij tijdens het afnemen van een getuigenverklaring ontkleedt en zijn liefde voor de getuige uit, vernietigt hij bijna een zaak van een miljard dollar voor de cliënt van het kantoor. Clayton is de man zijn die vervolgens de rommel op moet ruim. Op het scherm wordt een voelbare kameraadschap tussen Clooney en Wilkinson gedeeld: je voelt dat deze twee personen een lange gedeelde geschiedenis hebben. Clayton moet Edens na het incident terugbrengen naar New York. Het bedrijf waarvoorClooney werkt kan fuseren, waarom Marty Bach (Sydney Pollack) - het hoofd van Kenner, Bach & Ledeen - Clayton op het hart drukt het snel en zonder problemen te regelen.
De hoofdadvocaat van U/North (Tilda Swinton) zet vervolgens op eigen houtje, om de fusie te beschermen, een reeks kwaadaardige acties in gang. Swinton speelt een vrouw die er voornamelijk in geïnteresseerd is om alles te doen om de activa van haar bedrijf te dekken en uit te breiden. Tegelijkertijd realiseert Clayton zich dat jarenlang vuil werk voor Kenner, Bach & Ledeen nooit echt met dankbaarheid (lees: geld) is beantwoord. Clayton, die schulden heeft vanwege een verkeerde investering in een restaurant, is in zijn eentje op zoek naar antwoorden wegens wat er om hem heen gebeurd. Deze beproeving blijkt alleen maar vuiler te worden.
De enige kritiek die ik op deze film heb is dat ik me voor kan stellen dat de mozaïekstructuur van de film iets te ingewikkeld kan zijn. Clooney is uitstekend als de fix-it-man met ervaring. Wilkinson (1948-2023) tovert een precaire combinatie van genialiteit en krankzinnigheid uit zijn ziel. Tilda Swinton is huiveringwekkend en ijzersterk. Dat Sydney Pollack (1934-2008) - regisseur van onder meer Out of Africa, The Firm, The Electric Horseman en Yakuza - kon acteren wisten we al (zie bv. Eyes Wide Shut), maar hij is wel erg goed op dreef in deze film. Dit alles staat in dienst van Tony Gilroy’s intrigerende en indringende uiteenzetting over de dominantie van het bedrijfsleven in de moderne wereld. Het is zo goed en zo snel dat tot de laatste scene niemand de tijd heeft om echt adem te halen.
Karin Dor
In de serie over Bond-villains en Bondvrouwen kom ik deze week bij de Duitse actrice Karin Dor (1938-2017). Dor heeft een indrukwekkend aantal films gemaakt, waaronder twee Winnetou films - naar de in Duitsland nog altijd populaire boeken boeken van Karl May over Old Shatterhand. In Duitsland werd Dor de ‘Grande Dame des deutschen Kinos’ genoemd.
In You Only Live Twice (1967) speelt Dor Helga Brandt - S.P.E.C.T.R.E. #11 -, een helpster van mede- S.P.E.C.T.R.E. agent Osata, de directeur van het chemische bedrijf dat Bond onderzoekt. Als Bond in de handen van S.P.E.C.T.R.E. komt, krijgt Brandt de opdracht hem te doden, waar ze in faalt. Als S.P.E.C.T.R.E. #1 daar uiteindelijk achter komt, kan hij maar één beslissing nemen: Brandt wordt gestraft voor haar falen. Als ze haar dood tegemoet gaat roept ze uit wanhoop Osata om hulp, maar binnen de organisatie S.P.E.C.T.R.E. is loyaliteit alleen iets wat je aan de top van de organisatie toont.
You Only Live Twice is een uitstekende Bond-film: de prachtige cinematografie, het indrukwekkende produktiewerk van Ken Adam en de uitstekende acteerprestaties van de hoofdpersonen, waaronder Karin Dor - waarvan je als een van de weinige Bondvrouwen in de eerste jaren van de Bondfilms haar eigen stem hoort. De enige smet op de film is dan ook het verkleden van Bond als Japanner. 1967, zullen we maar zeggen. Het script is geschreven door Roald Dahl.
Hier kan je een interview met Karin Dor zien.
David Niven
Onlangs bekeek ik Murder by Death (1976) weer eens. Ik ben dol op moordmysteries in de traditie van Agatha Christie en ik hou van een goede parodie, dus Murder by Death als parodie op moordmysteries is een favoriet. In de film nodigt Lionel Twain, een excentrieke miljonair, enkele van de grootste detectives ter wereld uit (allemaal parodieën op beroemde detectives uit literatuur en film), en daagt hij ze allemaal uit om een moord op te lossen die nog moet gebeuren. In hun aanwezigheid, precies om middernacht. De cast van de film is spectaculair en de grootste troef is niemand minder dan Truman Capote in zijn enige filmoptreden ooit als Lionel Twain (die hem om de een of andere reden een Golden Globe-nominatie opleverde). Alec Guinness is zijn butler Jamessir Bensonmum, David Niven en Maggie Smith zijn de filmversie van Dick en Nora Charleston (The TIn Men), Peter Falk is het Sam Spade/Humphrey Bogart personage, Elsa Lanchester is een nauwelijks verhulde Miss Marple en James Coco is het Hercule Poirot-type. Hoewel de casting van Peter Sellers in Yellowface als Charlie Chan-parodie van Murder by Death als ongelukkig kan worden gezien (en terecht), werkt het voor mij als je het behandelt als een metacommentaar op het feit dat Chan decennialang is gespeeld door witte acteurs (hoogstwaarschijnlijk was dit niet de bedoeling van de schrijver van de Charlie Chan boeken was, maar het is een manier om ermee om te gaan zonder je té ongemakkelijk te voelen). Murder by Death houdt ervan om de draak te steken met de personages, maar ook met bekende stijlfiguren zoals de onthulling van mogelijke motieven voor moord die elk van de personages zou kunnen hebben, of langdradige verklaringen over hoe de moord uiteindelijk aan het einde plaatsvond.
David Niven is ijzersterk als Dick Charleston. Ik ben een fan van (de films van) David Niven. De in 1983 aan ALS overleden acteur had net als Peter Ustinov en Alec Guinness een bepaalde uitstraling in zijn rollen en zijn persoon. Hij kon ook verdraaid goed schrijven: eerder heb ik het al over The Moon’s a Balloon en Bring on the Empty Horses gehad. Niven was twee keer getrouwd. Zijn eerste huwelijk eindigde met het overlijden van zijn vrouw - tijdens een verstoppartij bij een feestje in Hollywood zag zij een kelderdeur voor een kastdeur aan. Door haar val op de stenen trap liep ze een schedelbasisfractuur op, waar ze aan overleed. Over zijn tweede huwelijk kan je lezen in Roger Moore’s boeken Last Man Standing: Tales of Tinseltown en My Word is My Bond - laten we het erop houden dat het volgens Moore - die goed bevriend was met Niven - geen goed huwelijk was, zeker niet in Niven’s laatste jaren.
De komende maanden ga ik om de zoveel weken enkele films van David Niven bespreken, en wel enkele films uit deze lijst, mijn Top-10 van films met David Niven. Niven heeft ook James Bond gespeeld - de spooffilm Casino Royale (1967) ga ik hier niet bespreken.
Als je een uitgebreid interview met David Niven wil zien, dan kan dat hier. Neem er de tijd voor, Niven kon heel goed vertellen.
AMP van de Week
De alternatieve filmposter van deze week is een poster van La Piscine (1969), een film van Jacques Deray met Romy Schneider, Alain Delon, Jane Birkin en Maurice Ronet. Ik hou best veel van de (Franse) films van Romy Schneider en de films van Alain Delon. In de Zestiger jaren waren Schneider en Delon enkele jaren verloofd. De onderlinge vriendschap is gebleven, waardoor beiden in La Piscine een laatste samenwerking hadden.
Ook deze poster is van Laurent Durieux. Er zijn drie versies: de reguliere versie, de variant en de plakat-versie. We zien Delon liggend bij het zwembad terwijl Schneider naar hem kijkt of met hem praat. Als je de film kent, zie je wat de poster beoogt te vertellen.
Tot slot
Op de website Characterdesignreferences.com kwam ik een pagina over The Art of Who Framed Roger Rabbit tegen. Deze website is best een aanrader als je van animatie houdt.
Awardsdaily heeft een mooi overzicht van de films van Michael Mann, gezien vanuit de Oscars die zijn films hebben opgeleverd. Dat het er te weinig zijn moge duidelijk zijn.
Als ik aan Venetië denk, komt de film Don’t Look Now vanzelf in me op. Als je dit leest, begrijp je waarom dat zo is: Death, corruption and humiliation: the dark side of Venice.
Onlangs is Richard M. Sherman overleden. Sherman schreef lidjes voor Disneyfilms als Mary Poppins, Jungle Book, The Aristocats en Bedknobs and Broomsticks.
Steven Spielberg gaat een nieuwe film over UFO’s maken. Hier zie je een recent interview met Spielberg over zijn eerste science fiction film: Close Encounters of the Third Kind.
Dat was hem weer voor deze week! Met excuses voor eventuele spelfouten, uiteraard. Volgende week zondag meer, met Donald Pleasence. Je abonneren op deze nieuwsbrief annex blog of hem delen wordt uiteraard zeer gewaardeerd!