04: The Comic Con Issue
Over Irvin Kershner en Jeremy Bulloch. John Rhys-Davies en Michael Ironside. The Conversation 50 jaar. Ondertiteling. AMP van de week: Amadeus.
Comic Con Nieuwegein
Er is online niets meer over terug te vinden, maar mid-jaren ‘90 - in 1996 als ik het goed heb - was er een Star Wars Comic Con in een vergadercentrum in Nieuwegein. Het was zo’n grijs en afstandelijk gebouw waar je voor cursussen heen gaat, een gebouw zonder afleiding, maar dan aangekleed met Star Wars posters, kramen met Star Wars speelgoed en andere koopwaar. Op een ballustrade stonden kleine tafels en stoelen, waar enkele mannen gingen zitten. Toen mijn nieuwsgierigheid het won van mijn angst te luisteren naar om stemmen die ik niet kende (kom ik later op terug), bleek dat het allemaal mannelijke acteurs uit alle drie Star Wars films te zijn. Gelukkig was er een pinautomaat. Tom Rose (puppeteer en Admiral ‘It’s a trap!’ Ackbar) was er. Kenneth Colley (Admiraal Piett) was er. Dermot Crowley (Generaal Madine in ROTJ en Luitenant Kamp in Octopussy) was er. Michael Carter (puppeteer en Bib Fortuna) was er. En toen stond ik tegenover Jeremy Bulloch. Je moet weten dat Boba Fett vooral in de jaren ‘80 en ‘90 een mythisch figuur was. Je wist er niets van en toch heeft dat karakter een enorm stempel gedrukt op Star Wars. Dat hij ook marinier Andrews in The Spy who loved me en Q’s assistent Smithers in For Your Eyes Only en Octopussy speelde, was mooi meegenomen. Maar dat zat dus een vriendelijk ogende en grijzende man, die die mythische figuur tot leven heeft gebracht (uiteraard met stuntmannen als Dicky Beer), maar dat terzijde). Bulloch (1945-2020) gaf me uit zichzelf een hand en vroeg hoe het met me ging. Hij nam en had de tijd. Na vijf minuten stond ik alweer voor de volgende tafel en toen stokte mijn adem even. Daar zat Irvin Kershner. Ik heb geen foto’s want ik had mijn camera niet bij me. En een mobiele telefoon met camerabestond nog niet.
Kershner (1923-2010) is de regisseur van de beste Star Wars film, The empire strikes back. Hij regisseerde ook de niet-officiële James Bond film Never Say Never Again en goede tot redelijke thrillers als Eyes of Laura Mars, RoboCop II en Stakeout in Dope Street. Los van dat alles was Kershner ook docent op de universiteit waar Spielberg, Coppola, Lucas en Malick studeerden. Allen zeggen door hem te zijn beïnvloed. Toen George Lucas een regisseur zocht voor The empire strikes back, wilde hij iemand van ‘buiten Hollywood’ en Kershner was de eerste waar hij aan dacht. Het is onbegrijpelijk dat iemand als Kershner nog geen fatsoenlijke autobiografie heeft. Maar daar zat hij dus, glimlachend, met een twinkeling in zijn ogen. We spraken even over The empire strikes back en Eyes of Laura Mars en ik zocht onderstaande foto uit, de eerste uit een stapel die vergeleken met andere stapels foto’s vrij hoog was. De glimlach werd een lach.
Comic Con Den Bosch
In Nieuwegein waren enkele honderden mensen. Het fenomeen cosplays - verkleden als een personage uit de populaire cultuur - had Nederland nog niet bereikt. Dat was heel anders in Den Bosch op 20 april 2024. Het was veel drukker en het grootste deel van de mensen was grondig of iets minder grondig verkleed. Wat niet veranderd was, was de kalme en relaxte sfeer. Niemand had haast. Iedereen was in het moment.
Toen ik in januari op Comiconomicon zag dat John Rhys-Davies naar Den Bosch zou komen, was het weinig moeite om een vriend van me te overhalen om te gaan. John Rhys-Davies, dat is KGB Generaal Pushkin in The Living Daylights, Sallah in drie van de vijf Indiana Jones films en Gimli en de stem van Treebeard in Peter Jackson’s Lord of the Rings Trology. En nog veel meer, uiteraard. We waren er vroeg, dus we stonden bijna vooraan in de alsmaar langer wordende rij fans die ook voor John Rhys-Davies kwamen. Deze rij bleef de hele dag lang. In hun handen: boeken, LOTR voorwerpen (ik zag een al door Elijah Wood getekend houten voorwerp dat alleen uit ‘the Shire’ kon komen), foto’s, noem maar op. Zelf heb ik een boek meegenomen over het maken van de eerste vier Indiana Jones films. In de tafel naast Rhys-Davies was Bonnie Wright - van de Harry Potter films - inmiddels neergestreken. Rhys-Davies was heel laat. Maar toen hij er was, was hij er helemaal. Paul freeman, die in Raiders of the Lost Ark een rol had als archeoloog René Belloq, werd uitbundig omhelst. Jas uit, zitten, een slok koffie, komt u maar. Mijn vriend kocht een close-up foto van Gimli, waarbij hij niet ‘voor (eigen naam)’ op liet schrijven, maar de naam van zijn nog niet geboren eerste kind. Ik heb niet geluisterd en niet gekeken, dus het blijft nog even een mysterie. Toen ik aan de beurt was, gaf ik Rhys-Davies eerst het cadeau wat we voor hem gekocht hadden. Op 5 mei wordt hij namelijk 80. Hij werkt nog en gaat veel Comic Cons af, dus is nog veel onderweg - we hebben hem het in het Engels vertaalde De Koperen Tuin van Simon Vestdijk gegeven. Hij was zichtbaar ontroerd.
Na Rhys-Davies zijn we naar de rij voor Michael Ironside gestapt. In mijn jeugd, vanaf de serie V, was Ironside vooral bekend als ‘bad/tough guy’ - zo ook in films als Total Recall en Starship Troopers. Hij liet even op zich wachten - ze moesten hem zelfs gaan halen. Je hebt door zijn rollen een beeld van iemand, maar Ironside kon niet aardiger zijn. Hij nam de tijd voor vragen en stopte er af en toe een grap in - het is ook een beetje ‘performen’, dat zagen we ook bij de acteurs aan de andere tafels.
De rest van de dag: Q&A’s. Op de foto met John Rhys-Davies. Eten. Slenteren door het gebouw. Mensen kijken. Kort na de Q&A van Ironside over de samenwerking met Paul Verhoeven zijn we weggegaan. Ik was best zenuwachtig om mensen als John Rhys-Davies en Michael ironside te ontmoeten. - ik ‘ken’ ze ook al bijna mijn hele leven. Dat het een fantastische ervaring was, komt vooral door wat ze uitstraalden: benaderbaarheid en rust.
The Conversation 50 jaar
Toen ik als vroege tiener voor het eerst naar filmklassiekers keek, werd The Conversation vaak verdedigd naast Coppola's andere films uit de jaren '70. Hedentendage lijkt The Conversation vrijwel vergeten of zelfs als onbelangrijk te worden beschouwd. Achteraf gezien is The Conversation volgens mij een van de meest invloedrijke films van Coppola. In onze hedendaagse cultuur van terloops en structureel - maar vooral: door social media genormaliseerd - voyeurisme, blijkt The Conversation zowel vooruitziender als enger dan ik dacht toen ik hem lang geleden voor het eerst zag. Coppola weet dat de kijker zich qua loyaliteit onmiddellijk aansluit bij Harry Caul (Gene Hackman). Hoewel deze film (vooral als je hem anno 2024 als volwassene bekijkt) behoorlijk angstaanjagend is, is Coppola slim genoeg om het voyeurisme - en daarmee Caul - geleidelijk aan te bekritiseren. Zo word de film angstaanjagend én gelaagd, om niet te zeggen: dubbelzinnig.
Coppola maakte The Conversation tussen zijn twee grootste films - The Godfather en The Godfather II -, waardoor The Converation eigenlijk een beetje ondergewaardeerd is. Nu de film dit jaar het vijftigjarig jublieum bereikt, wordt het tijd deze film te geven wat het al lang geleden had moeten hebben: het predikaat ‘Klassieker’. Mocht je je afvragen waarom The Converation anno 2024 nog relevant is, dan is dit het antwoord: de film voorspelde de toenemende inzet van technologie in de maatschappij en, daarmee samenhangend, het groter wordend gebrek aan privacy (ten opzichte van 1974). Tegelijkertijd voorspelde Coppola’s briljante film een toekomst waarin hoe meer we denken te weten over mensen, hoe minder we waarschijnlijk zullen weten. Het beeld dat iemand over zichzelf op social media schetst hoeft namelijk niet te zijn wat of hoe diegene echt is.
Indiewire heeft een uitstekende stuk over The Conversation geschreven: As ‘The Conversation’ Turns 50, It’s Time to Acknowledge It as One of Francis Ford Coppola’s Masterpieces. Nog niet overtuigd? Bekijk hier de trailer.
Ondertiteling
In Nederland zijn er ongeveer anderhalf miljoen mensen doof of slechthorend. Er is niet zoals als standaard slechthorend: het gaat in verschillende vormen van gehoorverlies. Door geluidsvervuiling en te veel c.q. te hard geluid - dat ook tinnitus kan veroorzaken - is dat aantal groeiende. Tinnitus - oorsuizen - is overigens ook een groeiend probleem. In Nederland worden Nederlandse films niet ondertiteld. Kennelijk gaat het zo goed met de Nederlandse filmindustrie dat anderhalf miljoen mensen die in mindere of ernstigere mate gehoorverlies hebben niet als serieuze filmbezoekers worden gezien. Als ik - doof aan mijn rechteroor, zwaar slechthorend aan mijn linkeroor - optel hoeveel Nederlandse films ik deze eeuw in de bioscoop heb gezien kom ik niet eens tot vijf vingers.
Als dit uitstekende stuk van Rafa Sales Ross voor Letterboxd - Caption This: the subtitling champions working to make festivals, screenings and global cinema more accessible - je niet weet te overtuigen van de noodzaak om ook Nederlandse films te (laten) ondertitelen, kan niets je overtuigen.
AMP van de Week
Het werk van Laurent Durieux is uiterst populair in de alternative movie posters community. Durieux heeft het vermogen iets van een scéne te vergroten en het als ultiem beeld voor de film vorm te geven. Ook kan hij een beeld maken dat niet in de film te zien is, maar dat symbolisch gezien heel goed bij de film past.
Onderstaand zijn twee posters voor Amadeus (1984), van Milos Forman - gemaakt voor Dark City Gallery. De poster met de blauwe naam van de film is de reguliere poster, de andere poster is de variant. Toen hij uitkwam - en ik 20 seconden had om te beslissen welke versie ik zou open -, heb ik voor de reguliere versie gekozen: ik hou er wel van als de naam van de film er een beetje uitspringt.
Tot slot
The Guardian heeft een mooi verhaal over en met Shannon Lee, dochter van Bruce Lee en zus van Brandon Lee: Life without Bruce and Brandon: Shannon Lee on losing her superstar father and brother.
In Variety aandacht voor de legendarische Ford Mustang: The Ford Mustang Turns 60 With Thousands of Starring Roles in Movies Like ‘John Wick’ and ‘Bullitt’.
Wat hebben Ethan Hawke en Josh Charles gemeen met Taylor Swift? Hawke en Charles speelden in het prachtige Dead Poets Society. Naar aanleiding van haar nieuweste album, The Tortured Poets Society, vroeg Swift hen in een videoclip te spelen.
Mocht je nog een podcast zoeken: Empire heeft er een met regisseur/schrijver Alex Garland en acteurs Dan Stevens en Ed Skrein. Die kan je hier beluisteren.
Dat was het voor deze week! Bedankt dat je tot hier hebt gelezen!
Volgende week zaterdag meer - wil je het in je mailbox ontvangen, dan kan je je gratis abonneren.
Wat een goed cadeau, die Vestdijk.