31: The RoboCop Issue
Over Robocop, Claudine (en Diahann Carroll) en Fantastic Mr. Fox. AMP van de week: Romeo + Juliet.
RoboCop
Als je een lijstje maakt met de beste actiefilms van de jaren Tachtig is het onmogeljk om RoboCop (1987) over te slaan. De tweede Engelstalige film van Paul Verhoeven is niet alleen een belangrijk onderdeel van de Hall of Fame van iconische actiefilms van dat decennium, maar ook een van de meest intelligente en in-your-face satires van en uit dat tijdperk. RoboCop is een film die gemakkelijk kan worden afgedaan als plezierige actiefilm, maar de jaren nadat RoboCop uitkwam hebben ervoor gezorgd dat de waarde van deze film sterker en duidelijker werd. Soms wil ik terug in de tijd en mezelf op de leeftijd waarop ik hem eerst zag - in de bioscoop ergens in october in 1987 - een klap in het gezicht geven omdat ik dat aspect op dat moment niet kon zien. Het decor voor een perfecte satire: een dystopische wereld waarin de misdaad welig tiert en politieagenten hun eigen leven op het spel zetten, bijna tot het punt dat sommigen ervoor kiezen om te staken. Een van deze mensen is Murphy (Peter Weller), een man die werd vermoord door de meedogenloze Clarence Boddicker (Kurtwood Smith). Uiteindelijk wordt Murphy onderwerp van het project'RoboCop' noemt, door zijn wedergeboorte an hij een 'perfecte' agentorden genoemd. Ook in RoboCop is het Christus-element dat in sommige films van Verhoeven te zien is, niet ver.
Deze satire van Paul Verhoeven is niet bijzonder subtiel, maar in RoboCop is dat passend omdat het zo perfect past bij de ernst en de aard van de film. De film haalt uit naar de kloof tussen arm en rijk en het groeiende industrialisme dat door het hele land woedt. Als we naar deze dystopische wereld kijken, of het nu gaat om de nieuwsberichten, de duidelijke doelen van de zakenlieden die de boel runnen of de vulgaire reclame – het is allemaal volkomen logisch gezien de destructieve aard van de eisen van de samenleving die alleen maar wil ‘vooruitgaan’. Het ziet er in een oogopslag grappig uit, maar met de huidige stand van zaken in het bedrijfsleven en hun wens omburgers alleen als consumenten te zien en te bereiken, versterkt dit alles de relevantie van de sociale kritiek van Paul Verhoeven in RoboCop. Het geweld van RoboCop is ongeremd en het past bij de harde aard van Verhoevens dystopische satire. Net als Total Recall zien we een bloedige actiefilm, maar het is ook een prachtig bewijs van hoe Verhoeven met satire omgaat en een van de vele redenen waarom deze zo wonderbaarlijk goed werkt. Terugkomend op de details van Murphy's lot voordat hij uiteindelijk de misdaadbestrijdende androïde werd waarvan we van hem zijn gaan houden, is het het feit dat Verhoeven zich nooit inhoudt, waardoor hij alleen commentaar kan geven op een gemeenschappelijk verlangen van het publiek met actiefilms. Met de dood van Murphy speelt de gruwelijke detaillering van een dergelijke reeks zich bijna af als PTSS bij terugkeer uit de oorlog, en het veroordeelt het soort excessen dat typerend is voor het decennium van de release van de film, vooral omdat het uitkwam tijdens het presidentschap van Ronald Reagan.
RoboCop is een geïdealiseerde 'perfecte' agent, een verwezenlijking van OCP's idee - OCP is het bedrijf dat de RoboCops maakt - om alle misdaad binnen enkele weken te stoppen - en daar toont de film satire, geweld of een streven naar perfectie. De acteerprestatie van Peter Weller is prachtig: het hart in het centrum van een zogenaamd robotachtige figuur toont ons een mens die nog steeds worstelt met traumatische herinneringen, vooral met betrekking tot een betekenisvoller onderzoek van de menselijke conditie. RoboCop is een metafoor voor soldaten die zijn teruggekeerd uit de oorlog en hoe het publiek hen ziet, maar diep van binnen is er nog steeds iets dat een (zijn) ziel verontrust. Het enige wat het systeem en het publiek zien is RoboCop, maar we zien Murphy ook nog steeds worstelen om greep te krijgen op zijn realiteit nu hij deel uitmaakt van het programma van Bob Morton (Miguel Ferrer) en Dick Jones (Ronny Cox) . Paul Verhoeven creëerde een van de grootste actiehelden in de geschiedenis van de Amerikaanse film, want het komt allemaal neer op de manier waarop hij de hele tijd wordt behandeld door het systeem dat hem vasthoudt. Ze zien een Christus-achtige figuur, maar wat uiteindelijk een sympathiek karakter creëert, en het feit dat hij in zijn hart nog steeds een goede man is die alleen het beste wil voor de mensen van wie hij houdt.
In een interview met The Guardian over RoboCop zei Paul Verhoeven onder meer: ‘The scene where Peter’s character is executed is extremely violent – like a crucifixion. And what happens after is a kind of resurrection. I started to look at the movie in those terms – and I’m not a Christian. It was one of the reasons I have RoboCop walking over water when he kills Clarence Boddicker, the bad guy, at the end. I felt he was like the American Jesus – whereas Boddicker is evil personified. We even gave Boddicker glasses so he looked a bit like Heinrich Himmler – to indicate that he is ultra-evil. When RoboCop tells Anne he can feel his family but can’t remember them, it’s beautiful. I think people feel the movie is not only science fiction but something with a certain warmth, too. RoboCop is a victim but he overcomes being victimised.’
De films van Paul Verhoeven hebben altijd een onderscheidende laag die aantrekkelijk is voor wat je zou verwachten op basis van hoe het eruit ziet, maar de onderliggende slimheid van een film als RoboCop komt neer op veel meer dan alleen dat. Als actiefilm heeft hij het allerbeste op het gebied van decorstukken, actiechoreografie - naar mijn besacheiden mening zelfs beter en consequenter vdan Kubrick’s A Clockworld Orange, hoewel je dat in zijn tijd moet zien - , dreigende vilains en bloedvergieten. Maar, op de typische manier van Paul Verhoeven hebben we met RoboCop ook een satire over het bedrijfsleven, over hoe het de samenleving waarin we leven bestuurt, en hoe uiteindelijk een gevoel van 'vooruitgang' er uiteindelijk alleen maar toe leidt dat de wereld steeds meer wordt vernietigd. Binnen de film RoboCop ontstaat er iets wat intelligent is. En het is een van de grootste en beste Amerikaanse actiefilms van de jaren Tachtig.
Claudine (en Diahann Carroll)
John Berry's Claudine (1974) is zowel hartverwarmend hoopvol als komisch en is een prachtig thematische film die de zwaarste, meest persoonlijke onderwerpen aanpakt op een manier die zowel serieus als minzaam is. De film wordt op wonderbaarlijke wijze gedreven door de charismatische hoofdrolspelers Diahann Carroll en James Earl Jones. wiens chemie vanaf het begin aanwezig en krachtig is. Claudine heeft dat onmiskenbare, korrelige jaren zeventig-gevoel en het is een prachtige tijdcapsule van Harlem en New York City als idee gedurende het decennium - stof, vuil, protesten en zo. Het is een absolute achtbaan van emoties. Oppervlakkig gezien is er niets grappigs of vermakelijks aan hun situatie, iets waar miljoenen Amerikanen elke dag mee worstelen, maar de manier waarop de twee het aanpakken, samen met de wilde en uniek innemende kinderen van Claudine (Carroll), laat veel ruimte voor nederigheid en amusement.
Het niveau van introspectie, genezing en karakterontwikkeling is hier zowel verbluffend als verfrissend. Het zien (en weten) dat de personages groeien over grandioze levensproblemen waarover ze nooit hebben gedebatteerd, getuigt van een geweldig script - de manier waarop Roop (Jones) zichzelf in elkaar slaat en toch voorover in een financiële situatie duikt die een groot nadeel voor hem zou kunnen zijn en zijn toekomst vanwege zijn liefde voor Claudine en haar kinderen is zo lief, en de groeiende bewondering en zorgen die de kinderen voor hem hebben, maken het einde voor het gezin veel specialer en hartverwarmender. De emotie op het scherm wordt subtiel afgehandeld door de geweldige Curtis Mayfield, die hier naast Gladys Knight & the Pips zowel de score als de soundtrack doet. Het talent over de hele linie is gewoonweg speciaal en het helpt een tot nadenken stemmende, emotioneel grappige film te weven die net zo boeiend als realistisch is. Claudine is een mooie, onderschatte en ondergewaardeerde film die meer publiek verdient.
Diahann Carroll (1935-2019) werd genomineerd voor een Oscar voor beste actrice voor haar rol in Claudine. Op dat moment was zij al lang geen onbekende op de Amerikaanse televisie en in film en was naast actrice ook zangeres, model en activist. Carroll ontving talloze podium- en filmnominaties en prijzen, waaronder haar Tony Award in 1962 - de eerste keer dat deze prijs naar een zwarte vrouw ging -, Golden Globe Award in 1968 en vijf Emmy Award-nominaties.
Ze kreeg bekendheid in enkele van de eerste grote studiofilms met zwarte casts, waaronder de klassieke filmmusicals Carmen Jones (1954) en Porgy and Bess (1959). Andere opmerkelijke filmcredits van Carroll zijn onder meer Paris Blues (1961) - met Paul newman en Sundey Poitier -, The Split (1968), Mo’ Better Blues (1990) en Eve's Bayou (1997). Ze speelde de titelrol in Julia ( 86 episodes in de periode1968-1971), waarvoor ze een Golden Globe Award ontving voor Beste TV-ster – Vrouw. De serie was de eerste op de Amerikaanse televisie waarin een zwarte vrouw een niet-stereotiepe rol (een huisvrouw) speelde. In de show speelde Carroll een verpleegster en alleenstaande moeder. Carroll zag deze rol als een kans om iets heel anders te vertelen over de zwarte gemeenschap. Ze was ook verbaasd dat er zoveel mesnen waren die geen idee hadden dat er een zwarte middenklasse bestond. In de jaren Tachtig was ze het eerste zwarte acrice met een gtoete rol in een soap opera: ze speelde in Dynasty (en de spin-off The Colbys) van 1984 tot 1987 de rol van Dominique Deveraux, zangeres, echtgenote van Brady Lloyd (Billy Dee Williams, een van haar klasgenoten in de Music and Art High School), op zoek naar erkenning door de Carringtons. Ze speelde ook rollen in The Love Boat, Naked City, A Different World en Grey's Anatomy.
En uiteraard is er haar activisme. Lena Horne en vijf jongere vrouwen – Miriam Makeba, Nina Simone, Abbey Lincoln, Diahann Carroll en Cicely Tyson – maakten gender centraal in hun visie op bevrijding en gelijkheid. Horne, die in de jaren dertig populair werd als een glamoureus maar toch respectabel ‘ sekssymbool’, verwierp diepgewortelde beelden van zwarte vrouwen als gedeseksualiseerde ‘mammies’ of seksueel beschikbare ‘Jezebels’. Al de genoemde vrouwen maakten deel uit van een langere traditie waarin zwarte vrouwelijke entertainers entertainment gebruikten om zowel racisme als seksisme te weerstaan (bron). Samen met Paul Newman en James Garner bezocht ze de March on Washington in 1963: op 28 augustus 1963 namen ruim een kwart miljoen mensen deel aan de historische March on Washington for Jobs and Freedom, die bijeenkwam in de buurt van het Lincoln Memorial. Ds. Dr. Martin Luther King jr. hield daar de toespraak ‘I Have a Dream’.
Diahann Carroll was naast een uitstekende zangeres en een prima actrice ook een pionier: ze won als eerste zwarte vrouw een Tony, ze had als eerste zwarte vrouw een sitcom en heeft baanbrekend werk verricht. Haar biografie uit 2008 (The Legs Are the Last to Go: Aging, Acting, Marrying, and Other Things I Learned the Hard Way) is nog zeer leesbaar.
Leestips: Claudine: A Happy Home, From a Chance of a Lifetime to Claudine: The Dynamic Diahann Carroll’s Rise to Stardom en Diahann Carroll Remembered By Hollywood, Broadway: Oprah Winfrey, Ava DuVernay, Lee Daniels Praise An Icon.
Fantastic Mr. Fox
Deze film van Wes Anderson - gebaseerd op een boek van Roald Dahl, het script is geschreven door Noah Baumbach en Wes Anderson - is schattig, briljant, inventief, levendig, scherp, sarcastisch, vol kleur en vol leven. Terwijl ik ernaar keek had ik een lange, brede glimlach op mijn gezicht, als die van een kind dat een emmer vol ijs in zijn handen had. De dialogen zijn snel, brutaal en intelligent, gekenmerkt door de karakteristieke eigenzinnigheid en onderscheiding van de Wes Anderson-stijl. Hij heeft uitstekend werk geleverd door het tijdloze kinderboek van Dahl om te zetten in een stop-motion-animatiefilm die zowel voor kinderen als volwassenen zeer geschikt en plezierig is. Deze film bracht zo nonchalant het vrolijke kind in mij naar boven en had tegelijkertijd de warme gloed van een goed familiedrama. Alles was perfect. De stemmencast verdient de hoogste lof. Naast de gebruikelijke Anderson-keuzes bevat deze film de sterke punten van Clooney en Streep. En ze waren geweldig. De diepe stem van Clooney was perfect voor de rol. Ik kan geen seconde bedenken wie anders Mr. Fox met zo'n verrukkelijke charme had kunnen uiten als Clooney. De rest van de cast is ook geweldig; hun stemmen passen bij de aard van de dieren, hun postuur en hun persoonlijkheden.
De stop-motionanimatie is een lust voor het oog en belangrijker dan wat dan ook: een verfrissende afwisseling. Het paste zo goed bij het thema van het verhaal en was een van de belangrijke kenmerken van de film die het kinderboekgevoel uitstraalde. Een rijke aanvulling op de visuele allure is het stevige achtergrondverhaal, gezegend met de schattige familie-elementen die erin zijn ingebakken. Of het nu de vader-zoonband was of de jeugdige competitieve jaloezie tussen de neven, deze film had het allemaal en alles voelde zo lief en vertederend. Fantastisch Mr.Fox is grappig, charmant, verrukkelijk en eindeloos citeerbaar. Vanaf het begin bloosde ik van kinderachtig enthousiasme en het vervulde mijn hart met vrolijkheid en gejuich. Wat mij betreft is Fantastic Mr. Fox de beste film van Wes Anderson.
AMP van de week
Matt Taylor (website en webshop) staat al geruime tijd in de top vijf van meest gevraagde artiesten die altrnatieve filmposters maken. Als je naar zijn werk kijkt snap je dat ook. Zijn kleurschema en de composities springen in je oog. Kij maar eens naar zijn werk voor Eternal Sunshine of the spotless mind, Throne of Blood, Brick, Lost in Translation en The Graduate. En dan heb ik het nog niet eens over zijn werk voor de Marvel-films gehad.
Taylor heeft twee posters gemaakt voor Baz Luhrmann’s Romeo + Juliet (1996), de versie met Leonado DiCaprio en Claire Danes. Ik vind ze perfect bij de fim passen.
Ten slotte
De Mexicaanse acteurs Gael Garcia Bernal en Diego Luno spelen voor de derde keer samen in een film. Na het schitterende Y tu mamá también (2001) en de voetbalkomedie Rudo y Cursi (2008) is er een boks-komedie, een miniserie voor Disney+: La Máquina.
James Mangold (Cop Land, Logan, 3:10 to Yuma, Walk the Line) heeft een film over Bob Dylan gemaakt. De trailer kan je hier bekijken. Op IMDB staat nog geen Nederlandse releasedatum, maar het zou zomaar Januari 2025 kunnen worden, gezien de releasedata van andere Europese landen.
Het BFI heeft een filmpje van 23 minuten waarin Francis Ford Coppola en archeoloog en auteur David Wengrow praten over Megalopolis en de erfenis van Coppola. Dat kan je hier zien.
En: Christopher Nolan Sets Next Movie At Universal In Imax For Summer 2026 With Matt Damon Eyed To Star.
Bedankt voor het lezen, weer. Het delen van deze blog wordt gewaardeerd!