32: The A River Runs Through It Issue
Over A River Runs Through It en The Graduate. AMP van de week: Heat.
A River Runs Through It
Toen ik deze film in 1992 ging zien, verwachtte ik een film over vliegvissen in Montana, geen poëtisch verhaal. Robert Redford heeft een reeks korte verhalen van Norman Maclean tot een universeel verhaal dat zich door de geschiedenis heen herhaaldelijk heeft afgespeeld, niet alleen in de schilderachtige wildernis van het Amerikaanse Noordwesten aan het begin van de Twintigste eeuw. De film is een beetje te episodisch en Redford had de verschillende delen beter kunnen samenbinden tot een meer samenhangend verhaal, maar misschien is dat ook de kracht van de film als je bronmateriaal een verzameling verhalen is.
De film draait om twee broers, Norman Maclean (Craig Sheffer) en Pau Maceal. Tijdens hun jeugd worden de meningsverschillen van beide broers, onder strikt toezicht van hun vader, een presbyteriaanse predikant John (Tom Skerritt), verzacht door de wederzijdse belangen die de meeste kinderen delen: dat is voornamelijk een zeer verkeerd geloof dat ze onoverwinnelijk zijn. Maar met de leeftijd lopen persoonlijkheden uiteen. Norman verlaat Montana om naar Dartmouth te gaan en keert pas zes jaar terug. Paul blijft achter en wordt journalist bij een krant. Hij zorgt er echter ook voor dat de wenkbrauwen van bepaalde mensen optrekken vanwege zijn ‘ongepast gedrag’. Hij neemt een Indiaans meisje, dat als voornaam Mabel draagt, mee naar een date in een speakeasy. Hij blijft zijn toevlucht nemen tot alcohol. En hij heeft grote gokschulden opgebouwd met onsmakelijke karakters. Zijn weigering om zich te conformeren aan sommige lokale normen, waaronder racistische, is tot op zekere hoogte bewonderenswaardig. Zijn arrestatie wegens het slaan van iemand die Mabel heeft beledigd, brengt Norman niet eens in de war, die moppert dat de man het verdiende. Maar met een vrome vader en een goed opgeleide broer vallen zijn capriolen op. Brad Pitt is, in een van zijn eerste grote rollen, precies de juiste acteur om de natuurlijke charme van Paul te combineren met een diepgewortelde wrok over het succes van zijn broer.
Ik bewonder het karakter van John Maclean in deze flm en voel de diepe, zij het onuitgesproken, verbondenheid binnen zijn familie, die vooral uitgaat van hun bescheiden moeder (de altijd aangrijpende Brenda Blethyn). Maar wat mij nog steeds verbijstert aan deze erudiete vader is dat hij niet alleen niet in staat lijkt Paul te helpen, maar ook bijna niet bereid is om het te proberen. Het is alsof, volgens zijn opvatting, de christelijke manier is om de vrije wil van elke volwassene te respecteren - zelfs als het je roekeloze zoon is. Zoals we in de vroege scènes zien, voedt John Maclean zijn twee jongens, Norman, drie jaar ouder, en Paul, op door hen strikte morele en educatieve codes bij te brengen en hen zijn eigen toewijding aan het vliegvissen bij te brengen. Zoals de vader graag opmerkte, waren de discipelen van Jezus tenslotte vissers. John geeft de jongens thuisonderwijs. Hun curriculum lijkt gericht op het lezen van boeken en het schrijven van essays over wat ze lezen. John Maclean zou een brutaal effectieve krantenredacteur zijn geweest. Hij neemt de essays, brengt correcties aan en zegt tegen zijn zonen dat ze ze moeten herschrijven, zodat ze half zo lang zijn. Wanneer ze dat doen, voert hij nog meer correcties uit en eist vervolgens dat ze weer met de helft worden bijgesneden. Pas als de dagelijkse essays beknopt en duidelijk zijn, zijn de jongens vrij om forel uit de rivier te vangen. En iedere keer als ik de film zie, wil ik dat Norman zich tegen Paul verzet en erop aandringt dat ze vertrekken, hem naar huis sleept en hem met hun vader laat praten, die zich misschien niet de volledige omvang van Pauls problemen realiseert. In plaats daarvan rijdt hij weg, woedend en bezorgd, maar berustend.
De filmmuziek van Mark Isham en de cinematografie van Philippe Rousselot zijn de echte sterren van deze film. De zalige muziek bij de openingstitels zette al de toon voor een verstilde wereld die op het punt staat verscheurd te worden door slechte beslissingen. Ik ben ervan overtuigd dat het onmogelijk is om Montana er lelijk uit te laten zien, maar Rousselot vindt manieren om de weidse vergezichten van bergen en rivieren te condenseren tot een meer intieme setting, zodat een familiedrama zich kan afspelen. En, misschien wel het allerbelangrijkste en geheel onverwachts, raakte ik een beetje in de war tijdens de laatste paar minuten, toen Robert Redford, niet genoemd als de stem van de oudere Norman, het lot van Paul onthult, evenals dat van zijn vader, vrouw en alle anderen. hij wist het zijn hele leven. Terwijl hij als een oude man in de rivier staat, met een hengel in de hand en nadenkend over zijn verleden, viel het me op dat een leven in harmonie met de natuur een goed geleefd leven is. We zijn allemaal eindig, net als de natuur zelf uiteindelijk, maar die zal nog miljoenen jaren bestaan, lang nadat wij er niet meer zijn. Norman Maclean denkt na over hoe lang de wateren hebben gevlogen, hoe ze door de eeuwen heen getuigenis hebben afgelegd. Als visser kon hij even delen in die eeuwigheid.
Het is een heel rustig verteld verhaal met weinig wendingen en weinig actie. Het keerpunt komt wanneer Norma wordt uitgenodigd om les te geven aan de Universiteit van Chicago en moet beslissen of ze Montana en Jessie, op wie hij verliefd is geworden, wil verlaten. Het draait allemaal om relaties, en niet alleen om de romantiek, maar vooral tussen de broers en hun vader. En zoals Norman zegt als hij oud is: ‘Eventually, all things merge into one, and a river runs through it.’
Brad Pitt is niet zo trots op zijn werk voor deze film als je zou denken. In een interview met Entertainment Weekly in 2011 vertelde hij waarom: ‘That was a big deal. I grew up on Redford films and Newman films and Clint Eastwood and a lot of the Westerns. It was a beautiful story and one I understood because of how I grew up. (..) Robert Redford made a quality movie. But I don’t think I was skilled enough. I think I could have done better. Maybe it was the pressure of the part, and playing someone who was a real person — and the family was around occasionally — and not wanting to let Redford down. But again, it’s been a long time since I’ve seen it. I was much more critical then. I was more self-conscious, you know?’ Ook zeer lezenswaardig: dit interview met Tom Skerritt (‘A lifetime relationship with free-flowing waters’) onder meer over A River Runs Through It.
The Graduate
The Graduate (1967) is voor mij altijd een beetje een vreemde eend in de filmbijt. Ik heb het door de jaren heen een aantal keren bekeken, en ik ben er dol op. Het maakt me aan het lachen. Er zit leuk en inventief camerawerk in. Het voelt helemaal van zijn tijd: een prachtige capsule uit de jaren Zestig, maar met thema's die relevant zijn voor moderne gevoeligheden. Je zou kunnen stellen dat het gebrek aan begrip tussen generaties (zeker zoals weergegeven in de media) breder is dan aan het begin van de babyboom. Het heeft het meest prachtige wrange einde. Ondanks dit alles vind ik het niet echt een geweldige film. Het punt is dat het gewoon zo verdomd grappig is. Er zijn zoveel prachtige dialogen. Het script is doorspekt met fantastische komische lijnen. Het is simpelweg onmogelijk om niet in paniek te raken als je het woord 'Plastics' hoort. Het is met zoveel oprechtheid uitgesproken en toch geeft het de kloof tussen ouders en kinderen zo moeiteloos en bondig weer. De verleiding van mevrouw Robinson (Anne Bancroft) van Ben Braddock (Dustin Hoffman) is heerlijk - gevuld met wanhoop, opwinding en verveling. De scènes in de hotellobby - Ben probeert volwassen te zijn en de touwtjes in handen te hebben - terwijl hij dat allesbehalve is. En de prachtige, over-the-top scènes in de stripclub en later in de kerk, alles is geweldig.
Ik heb moeite met hoe de hoofdpersonen zichzelf in zo'n positie brengen. Hoe mevrouw Robinson dat doet is het meest logisch. Maar het is moeilijk om Ben te begrijpen, of dat te proberen. Is alles wat hij heeft uit de hand gelopen mannelijke hormonen en een verlangen om te ontsnappen aan de verveling van de middenklasse? Het karakter van Elaine (Katharine Ross) is het minst logisch. Er lijkt niet echt veel achter de ogen te zitten. De slotakte is problematisch gezien wat zij denkt dat er is gebeurd tussen Ben en haar moeder. Ze zou behoorlijk leeg of bezorgd moeten zijn om de andere kant op te kijken en te handelen zoals zij deed. En toch zou ik het eigenlijk niet anders willen. Ik heb nooit geloofd in de motieven en complotgedachten die ervoor zorgen dat Ben en Elaine naar de kerk en in die bus gaan. Maar de cinema uit de jaren zestig zou minder rijk zijn als deze klassieke momenten ten prooi zouden vallen aan plausibiliteit. Dus ik probeer niet te diep na te denken over de tekortkomingen ervan – en in plaats daarvan gewoon te genieten van de heerlijke woorden en de opkomende schaamte van jeugdige rebellie.
AMP van de week
Jock (website en webstore) is een Engelse tekenaar, die voornamelijk graphic novels maakt - Judge Dredd, bijvoorbeeld. Volgend jaar komt er een koffietafelboek uit over het enorme werk dat Jock voor Judge Dredd heeft verricht.
Vandaag twee van zijn posters voor Heat. Ik moest goed kijken voordat ik doorhad wat ik zag en welke scene. De stijl en het thema van de posters geven de sfeer die Michael Mann in zijn films heeft - en in Heat heeft - goed weer. Het heeft een beetje ene vervreemdend effect, de gebouwen, maar je wordt gedwongen naar de details op de grond te kijken.
Tot slot
Een van de beste legal films/rechtbankfilms is The Verdict (1982) van Sidney Lumet, met Paul Newman, James Mason, Charlotte Rampling en Jack Warden. Er bestaat een driedelige podcast van The Cinefiles over die meer dan de moeite waard is, als je ernaar kunt luisteren. Je ziet de drie delen hier vanzelf staan.
Een van de meest enge rollen die Rutger Hauer heeft gespeeld - en dat zegt iets - is die in The Hitcher. In dit artikel een kort making off-met spoilers: ‘Rutger Hauer said he didn’t play bad guys’: how we made chiller classic The Hitcher. Over Hauer gesproken: afgelopen dinsdagavond was de deocumentaire van zijn peetdochter over hem te zien. Het Parool schreef erover: Peetdochter geeft met docu inkijkje in het karakter van Rutger Hauer: ‘Rutger had gewoon geen ego’. Als je de documentaire gemist hebt: hij staat op NPO+.
Matthew Modine (Full Metal Jacket, Vision Quest, Birdie) heeft een rol in de Stranger Things serie van Netflix. Hier een Q&A met lezers van The Guardian: Matthew Modine: ‘The film and TV industry chews kids up and spits them out’.
Interview Magazine heeft een interview met regisseur/scenarist Paul Schrader.
In De Volkskrant stond enkele weken geleden ene profiel van Maria Schneider, die een rol heeft in Een vrouw als Eva (1979) van Nouchka van Brakel: Na ‘Last Tango in Paris’ is Maria Schneider zich altijd blijven uitspreken, maar niemand luisterde.
De memoires van Al Pacino zijn uit. The Guardian heeft een stuk uit ‘ Sonny Boy’: Al Pacino on the inside story of The Godfather: ‘I was told, you’re not cutting it’.
Dat was hem voor deze week. Het delen van deze blog wordt enorm op prijs gesteld.
Tot volgende week!
Fijne blog weer, Peter! Goed dat je de documentaire over Rutger Hauer aanhaalt. Die is helemaal langs me heen gegaan maar ga ik snel eens kijken. (Fun fact: mijn ouders hebben mij naar hem vernoemd.)