40: The Barabbas Issue
Over Barabbas, Hostiles en Gardens of Stone. AMP van de week: The Thin Red Line.
Barabbas
Barabbas was de laatste man die Jezus redde zolang hij nog tussen de levenden woonde: volgens de evangeliën eiste de opgetogen menigte, toen de Romeinse gouverneur van Judea, Pontius Pilatus, zijn voornemen bekendmaakte om zich aan het Pascha-gebruik te houden en een veroordeelde gevangene te redden, Barabbas, in plaats van hun zelfverklaarde koning en messias. Barabbas is op het eerste gezicht de genade onwaardig. Barabbas is een moordenaar en dief, een grove, gewone crimineel, wiens leven zeker niet opweegt tegen dat van de enige ware zoon van God. Maar predikte Jezus niet vergeving, vooral voor de meest verfoeilijke zondaars? Werd hij niet gemarteld en geëxecuteerd door zijn vijanden omdat hij het lef had een boodschap van liefde te brengen? Dat we allemaal aardiger voor elkaar moeten zijn? Hoe dan ook, Jezus wordt gekruisigd en Barabbas wordt vrijgelaten uit de gevangenis. Wat doet een man als hij met een tweede kans? En hoe ontsnap je aan de schande om de slechterik van je eigen verhaal te zijn? Dat is de reis van Barabbas (1961), een weelderige bewerking van de roman van Nobelprijswinnaar Pär Lagerkvist uit 1950, en mogelijk de beste interpretatie van de gebeurtenissen rondom en na de gebeurtenissen rond de kruisiging van Jezus die ik in een film heb gezien.
Bijbelse vefilmingen waren in de periode eind jaren ‘50, mid-jaren 60 dertien in een dozijn. Ben-Hur had een paar jaar eerder de Oscar voor Beste Film gewonnen, en George Stevens’ bescheiden titel The Greatest Story Ever Told volgde. Barabbas probeert echter, ook al is het naar de vuilnisbak van de filmgeschiedenis verwezen, iets totaal unieks en bewonderenswaardigs. Dat verklaart waarom het niet in het publieke bewustzijn bleef hangen. Het is te existentieel en moreel complex om populair te kunnen geworden. Anthony Quinn speelt Barabbas als een bittere en grillige vrek, die nijdig is als hij hoort dat zijn geliefde Rachel tijdens zijn gevangenschap een vurige volgeling van Christus is geworden. Maar zijn cynisme kan zijn nieuwsgierigheid niet volledig camoufleren. Hij is tenslotte een bijpersonage geworden bij het maken van de geschiedenis, en zijn beschamende rol in deze hoofdstukken zal binnenkort tot het einde der tijden van de mensheid worden vereeuwigd. Dat is een nederig makende gedachte, die steeds door mijn hoofd bleef spoken terwijl ik deze gebeurtenissen zag gebeuren.
Regisseur Richard Fleischer en cameraman Aldo Tonti overtreffen zichzelf tijdens het eerste halfuur van de film. De kruisiging is keer op keer doorgegeven, maar dit is misschien wel de meest angstaanjagende afbeelding. We zien het gezicht van Jezus nooit en horen hem nooit spreken. Als hij aan het kruis hangt, wordt de lucht donkerder en wordt de zon zwart. Deze scènes zijn opgenomen op 15 februari 1961, tijdens een totale zonsverduistering, en de effecten zijn buitenaards. Het silhouet van het lichaam van Jezus aan het kruis terwijl de zon achter hem in de duisternis verdwijnt, is voldoende om zelfs het meest onsmakelijke personage in Jeruzalem voor een korte tijd in een gelovige te veranderen. Begeleid door de verontrustende partituur van Mario Nascimbene, een requiem dat een offer begeleidt met gevolgen die millennia overstijgen, voelt het alsof het einde van alles over deze landen spoelt, de dood van de wereld in een overweldigende golf van verdriet en wanhoop. Barabbas wordt getransformeerd, maar niet bekeerd door de ervaring. Hij vraagt zich af en dwaalt rond en stelt vragen aan de opgestane Lazarus, een bleek omhulsel van zijn vroegere zelf, die onthult dat zijn ervaring van de dood niets was, even onbegrijpelijk voor de levenden als het leven voor een ongeboren kind. Nauwelijks de hoopvolle boodschap van het koninkrijk der hemelen die synoniem is geworden met de leringen van Christus. ‘Barabbas’ is een van de meest verwoestende verkenningen van het geloof die ooit op film zijn gezet. Het dwingt ons een man te volgen die aan de oppervlakte geen sympathie verdient, wiens uitstel op het laatste moment Pilatus ervan weerhoudt hem daarna voor zijn misdaden te executeren. Hij wordt naar de zwavelmijnen van Sicilië gestuurd, waar hij twintig jaar onder nachtmerrieachtige omstandigheden moet werken, zonder enige hoop op vrijlating en gedoemd is om, zoals hij gelooft, voor altijd te leven, getekend door de schande van het bloed dat namens hem werd vergoten. op Golgotha.
Na tientallen jaren ondergronds te zijn geweest, komt hij na een catastrofale aardbeving tevoorschijn, samen met een medegevangene met wie hij ongemakkelijke vrienden is geworden. Sahak is een vrome christen, een discipel van een geloof dat zich als een lopend vuurtje over de wereld heeft verspreid dankzij de apostelen van Jezus die zich over de hele Middellandse Zee waagden om het evangelie te prediken. Als zeeman op een slavenschip leerde hij veel over de zoon van God, die aan het kruis stierf, en ook over de naam van de man die in zijn plaats werd gespaard. Hij maakt er zijn missie van om Barabbas te bekeren, maar hij was schijnbaar al lang geleden verdwaald. Hun pad brengt hen als gladiatoren naar Rome en het Colosseum, een carrièreverandering waar de lankmoedige Barabbas niet helemaal tegen is. Ze krijgen redelijke aanpassingen en fatsoenlijke maaltijden. Er schuilt glorie in het zijn van een vechter in de arena. Dit zijn de dagen van keizer Nero, een felle vijand van zowel het christendom als de goede smaak. Populair zijn bij de juichende menigte te midden van dat bloedbad was een trefzekere manier om zijn gunst te verdienen.
Barabbas blijft zoeken naar een doel, een reden waarom hij al die jaren geleden gespaard werd. Voor zijn eigen dood ontmoet hij Peter opnieuw, vele jaren na hun korte ontmoeting in Jeruzalem. Petrus troost hem met het feit dat ze slechts het fundament vormen, het begin van een beweging die eeuwen van geduld en martelaarschap zou vergen om de boodschap van Christus te delen en een ongelovige wereld te bekeren. Met een aanzienlijke vertraging belandt Barabbas dus toch aan een kruis, in een angstaanjagend shot van kruisbeelden met veroordeelde christenen eraan vastgebonden, zover het oog reikt. Hij kon zijn lot niet voor altijd ontlopen en sterft met geloof op zijn lippen en onzekerheid in zijn hart.
Hostiles
Hostiles (2017) Hostiles is een meeslepend sombere vertegenwoordiger van het steeds zeldzamer wordende ras van het overlevingsverhaal, dat draait om een groep soldaten of avonturiers die door de gevaarlijke Amerikaanse wildernis trekken, bewoond door onvriendelijke en gematigd vriendelijke Indianenstammen en meedogenloze bonthandelaren. Rust is een illusie: er is niets romantisch aan. Het is een verraderlijk, waardeloos leven en weinigen kunnen hopen lang te overleven, vooral degenen die niet bereid zijn al snel afstand te doen van hun scrupules en een houding van doden of gedood worden te omarmen. Zo hard is deze film ook.
Christian Bale is diep toegewijd aan zijn rol van de rusteloze, boze eenling Joe Blocker, een gedecoreerde soldaat die in de jaren 1890 in New Mexico gestationeerd was en die op het punt staat vervroegd met pensioen te gaan. Het is het soort rol dat mensen als Kevin Costner of Tommy Lee Jones twintig jaar geleden zouden hebben gespeeld. De uitgeputte, sombere betaalde moordenaar, gestationeerd aan de Frontier, wordt gekweld door wreedheden die hij in het verleden bereidwillig onder bevel heeft begaan en net zo geplaagd door zijn moeilijkheden in het heden. Zijn geleidelijke transformatie door de hele film heen is, indien voorspelbaar, geloofwaardig genoeg. Hoezeer hij ook een hekel heeft aan zijn missie om een stervende Cheyenne-chef aan het begin van hun reis terug te begeleiden naar zijn huis in Montana, hij is een rasechte soldaat, in staat tot toewijding en discipline. Ondanks Joe's koude karakter, veroorzaakt door jarenlang professioneel geweld, straalt zijn houding een vrijwel onfeilbare beleefdheid en beleefde kalmte uit die zijn incidentele explosieve uitbarstingen nog angstaanjagender maakt. Rosamund Pike, op haar best misschien wel een van de beste actrices, is de ongewone westerse heldin die haar traumatische ervaringen daadwerkelijk internaliseert en er langer dan een paar minuten last van lijkt te hebben. Haar woede en felle vastberadenheid worden consequent onderstreept door een brandende wrok voor de verliezen die ze heeft geleden en waar ze getuige van was. Timothee Chalamet duikt op als het jongste lid van Joe's troep. Wes Studi, Adam Beach, Ben Foster en Q'orianka Kilcher brengen allemaal een waardige vasthoudendheid in hun rollen, ook al blijven ze helaas voor behoorlijke delen van de film buitenspel staan, waarbij vooral Chief Yellow Hawk een verrassend enigmatische, ongrijpbare aanwezigheid blijft, gezien zijn geschiedenis met Joe.
Hostiles kan niet ontsnappen aan de indruk verschillende verhalen te willen vertellen, waarvan er sommigen niet goed uit de verf komt. Er is ook een neiging bij enkelen van de hoofdrolspelers om nostalgisch oude oorlogsverhalen te vertellen met het soort aandacht voor detail alsof de mensen die bij het gesprek betrokken zijn ze voor de allereerste keer horen. Dit zijn betreurenswaardige gevallen van oprechte, maar slordige pogingen tot karaktervorming, waarbij ervaringen uit het verleden ten behoeve van het publiek worden beschreven. Maar, Hostiles is een prachtig gefotografeerde film, met indrukwekkend diepe shots van prachtige achtergronden die zich uitstrekken over kilometers onbewoond land en draait in een geduldig, verfijnd tempo dat betreurenswaardig uitzonderlijk is geworden.
Gardens of Stone
Gardens of Stone (1987) opent met een begrafenis van een onbekende soldaat. Onbekend voor ons, het publiek dus. De ceremonie wordt daarentegen druk bezocht door rouwende vrienden en familieleden, maar voor de kijkers is hij niet veel meer dan een zoveelste witmarmeren grafsteen op Arlington Cemetery, de laatste rustplaats van de gevallenen. De komende twee uur ontmoeten we deze jongeman die zijn leven gaf voor zijn land. Specialist Jackie Willow wordt toegewezen aan het 1st Battalion 3d Infantry Regiment in Fort Myer, de erewacht voor de begrafenissen in Arlington. De daaropvolgende twee uur ontmoeten we deze jongeman die zijn leven gaf voor zijn land: Jackie Willow wordt toegewezen aan het 1st Battalion 3d Infantry Regiment in Fort Myer, de erewacht voor de begrafenissen in Arlington. Willow is niet tevreden met zijn post en zou veel liever naar Vietnam verschepen om zijn plicht te doen.
Destijds werkte elke filmmaker die ook maar iets was aan een film over Vietnam, of het nu ging over de verschrikkingen ter plekke (Platoon, Full Metal Jacket), of de moeilijkheden om zich weer aan te passen aan het leven thuis (Born on The Fourth of July, The Deer Hunter, Coming Home). Coppola had uiteraard al een bijdrage geleverd aan het genre met zijn Heart of Darkness-herinterpretatie Apocalypse Now’ waarvoor Gardens of Stone als spirituele epiloog dient. Er wordt veel gesproken over het doel en de moraal van de gebeurtenissen in Vietnam, en over Clells relatie met Washington Post-verslaggever Samantha Davis, een fervent anti-oorlogsactiviste, wier overtuigingen niet volledig overeenkomen met die van haar vrijer. Hij heeft niets met demonstranten, terwijl zij op een gegeven moment wordt gearresteerd wegens deelname aan een mars. Voor hem is de oorlog niet zozeer het probleem, maar het politieke leiderschap dat jonge mannen nodeloos de dood in stuurt en hun vrouwen en jonge kinderen ontroostbaar achterlaat. Clell doet zijn uiterste best om Willow ervan te overtuigen zijn plannen op te geven om daar op de een of andere manier te komen, maar de jongeman toont zich veelbelovend als soldaat.
Wijlen James Caan en de eerder dit jaar overleden James Earl Jones vormen een leuke combinatie als de norse buitenbeentje die worstelt met het gehoorzamen van autoriteit en zijn groothartige, gemakkelijk geamuseerde superieur Goody Nelson, die er streng uitziet in uniform , maar leef je 's avonds uit in de bars. Goody is het soort agent die zijn cynisme niet helemaal kan volhouden als iemand zijn bluf uitspreekt. Wanneer Caan en Jones erbij betrokken zijn, of zodra Anjelica Huston als Clells vriendin Samverschijnt, komt het script van Ronald Bass tot leven op een manier die zelden voorkomt tijdens de rest van de film. Een van Coppola’s eigen zonen stierf tijdens het maken van deze film, waardoor de boog van Willow een verwoestend niveau van directheid krijgt dat Gardens of Stone verheft tot iets gedenkwaardigers dan de onduidelijkheid ervan doet vermoeden.
AMP van de week
Tomer Hanuka (website) is een artiest die teleksn bepaalde aspcten van een film vergroot en er een bepaald gevoel aan meegeeft wat je bij je interpretatie van de poster meekrijgt. Een van zijn meest intieme posters is het rustmoment dat de hoofdpersoon in The Thin Red Line (Terrence Malick, 1998) wordt toegestaan. De oorlog in de Pacific is nog lang niet voorbij, maar dit moment brengt even de broodnodige rust.
Tot slot
Afgelopen maandag werd Judi Dench 90 jaar. Ze kan al enkele jaren niet meer werken, aangezien ze dezelfde degeneratieve oogziekte heeft die haar moeder had, waardoor ze vrijwel blind is. Ik heb heel goede herinneringen aan Dench - los van haar filmwerk heb ik haar twee keer gezien in een Londens theater. De eerste keer bij Peter en Alice, waarin ze met Ben Whishaw de inmiddels volwassen en oud geworden kinderen speelden die model waren voor Peter Pan en Alice in Wonderland, de tweede keer in Shakespeare’s A Winter’s Tale met Kenneth Branagh en Tom Bateman. Onderstaande foto’s zijn van na de laatste voorstelling van Peter and Alice, die ik nog net mee kon pikken.
Dat was hem voor deze week. Volgende week de laatste van dit kalenderjaar.