56: The Magnolia Issue
Over Magnolia, Richard Chamberlain en Les Quatre Cents Coups. AMP van de week: Rear Window.
Magnolia
Regisseur Paul Thomas Anderson construeert met Magnolia op meesterlijke wijze een film van met elkaar verweven verhalen die de pijnlijke pathos, wroeging en verlangens toont van een groep eenzame en verloren mensen die op de rand van wanhoop staan. Dit zijn personages getekend door hun verleden, geconfronteerd met hun mislukkingen, op zoek naar liefde of verlossing, die een ernstige crisis doormaken in een krampachtige en veelbewogen realiteit. Bovenal is dit een complex, deprimerend, verwoestend, intens en ontroerend werk over lot, toeval en vergeving.
Magnolia (1999) toont ons een eclectische groep personages die hun leven leiden in de San Fernando Valley, en die elkaar herhaaldelijk tegenkomen en kruisen. Het script is sterk, de uitvoering is uitstekend en het concept is meeslepend, maar ter zijn soms teveel snelle sprongen tussen locaties en personages. De thematische overkoepelende structuur is indrukwekkend, vooral wanneer de parallellen in de verhaallijnen subtiel genoeg zijn om pas laat in de filme herkenbaar te worden. Om een duidelijk voorbeeld te geven van precies dat niet: ik vroeg me af en toe oprecht af of Anderson per ongeluk een heel gedeelte van het script had gekopieerd en geplakt toen hij de personages van Earl Partridge (Jason Robards en Jimmy Gator )Philip Baker Hall) bedacht. Het zijn allebei oude tv-jongens met terminale kanker, die hun vrouw hebben bedrogen en een vreselijke relatie hebben met hun kinderen, die hun pogingen tot louterende verzoening op hun laatste momenten afwijzen. Het is een moedig slotoptreden van Jason Robards, die het jaar daarop stierf aan longkanker. Philip Baker Hall probeert zijn productieteam in de kijker te zetten tijdens de quiz 'What Do Kids Know?' door te denken dat het prima met hem gaat terwijl hij er voor de camera duidelijk ellendig, bezweet en verward uitziet. Aanvankelijk beschouwde ik hem als een opvallend profetische voorganger van Alex Trebek, wiens publieke worsteling met kanker terwijl hij nog steeds afleveringen van 'Jeopardy' presenteerde, goed gedocumenteerd was. Dat is totdat we vernemen over de gruwelijke skeletten die Jimmy Gator al tientallen jaren in zijn naaste omgeving bewaart, wat nog verontrustender is gezien de aard van zijn werk.
Magnolia is een film met mansplaining, een term die in 1999 nog niet eens bestond, ook al bestond het concept dat wel. Het is een prominent thema in verschillende verhaallijnen, of dat nu John C. Reilly als een politieagent is, Julianne Moore als een wanhopige, drugsverslaafde aanstaande weduwe die woedend twee apothekers verwijt dat ze haar hebben beoordeeld en veroordeeld, tv-presentator Jimmy Gator die zijn dochter smeekt om hem weer in haar leven te laten voor de paar maanden die hij nog heeft, en natuurlijk Tom Cruise als mannenactivist Frank Mackey die zijn publiek vertelt om ‘respect te hebben’. Mackey wordt gespeeld door Tom Cruise. Zijn TED-toespraken zijn gericht tot onzekere mannen en zijn bedoeld om de absoluut slechtste kanten van giftige mannelijkheid in zijn luisteraars naar boven te halen. Hij is een vrouwonvriendelijke mooiprater wiens eigenwijsheid en voorliefde voor direct memorabele oneliners overduidelijk de redenen zijn waarom hij uitverkochte zalen heeft. Het is in latere scènes waarin we ons realiseren dat man Frank Mackey in feite slechts een zielig construct is van een kwetsbaar, getraumatiseerd kind wiens vaderfiguur hem en zijn moeder verliet toen hij hem het meest nodig had. Mackey is te ver heen om verlost te worden, maar het is nog steeds een krachtige weergave van de oorsprong van woede en haat waarvan de wortels vaak moeilijk volledig te achterhalen zijn.
Er is een duidelijk onderliggend thema in Magnolia: krachtige volwassenen die misbruik maken van kwetsbare kinderen die verder gaan dan vaders die hun zoons in de steek laten. Misschien wel het meest aangrijpende verhaal gaat over Stanley Spector, een slimme jongen die zijn team van drie naar een showrecord van de meeste opeenvolgende overwinningen leidt. Op persoonlijk vlak wordt Stanley belachelijk gemaakt als een dierentuindier, een object van fascinatie voor volwassenen om geld aan te verdienen. Zijn volkomen redelijke verzoek om het toilet te gebruiken wordt afgewezen, terwijl gastheer Jimmy Gator backstage een beroerte krijgt en op allerlei manieren wordt opgevangen, waarbij zijn teamgenoten hem voor de gek houden als hij in zijn broek plast, om hem vervolgens te pesten om nogmaals namens hen de laatste één-op-één-ronde te spelen. Judy Garland was misschien wel het meest beruchte voorbeeld in de filmwereld, maar je hoeft niet zo ver terug in de filmgeschiedenis te gaan om soortgelijke gevallen te vinden. Het trauma blijft hangen en voormalig beroemdheidsquizkind Donnie Smith (William H. Macy), die in een bar zit te jammeren dat hij zoveel liefde te geven heeft, is een verpletterende herinnering dat kindermisbruik, fysiek en/of mentaal, geenszins kan worden uitgeroeid door alleen maar volwassen te worden.
Richard Chamberlain
Op zondag 30 maart werd bekendgemaakt dat Richard Chamberlain is overleden door een beroerte. Chamberlain (1934-2025) heeft de mooie leeftijd van 90 jaar bereikt. Ik kan me televisie en film in mijn jeugd niet zonder Richard Chamberlain voorstellen. De dubbelrol in The Man in the Iron Mask (1977), verschillende Three Musketeers films (1973, 1974 en 1989), televisieseries als Shogun (1980), De Doornvogels (1983) en Centennial (1978), The Towering Inferno (1974), King Solomon’s Mines (1985), de televisiefilm Wallenberg: A Hero’s Story (1985) - over de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg die in oorlogstijd in Hongarije ontelbare Joden redde, maar zelf verdween toen de Sovjets de plek van de Nazi’s innamen -, Petulia (1968) en zijn rol als Jason Bourne in The Bourne Identity 91988), naast voormalige Charlie’s Angel Jaclyn Smith. Zijn meest recente verschijning op televisie was in Twin Peaks: The Return (2017), waarin hij Bill Kennedy, de secretaris van de directeur van de FBI speelde. Toch weer een van de good guys. In Julius Caesar (1970) speelde hij naast veteranen Charlton Heston als Marcus Antonius en Jason Robards als Brutus. Veel van waar Chamberlain in speelde werd in de vroege jaren Tachtig herhaald.
Veel films, televisiefilms en series met Richard Chamberlain appelleerden aan het jongensboekgevoel en hadden een zekere lichtheid. Sommige films en series gaven hem de diepte en de nuance waar hij naar op zoek was. Zijn rollen als Wallenberg en in Shogun zijn wat mij betreft gelaagd en indrukwekkend. Zijn leukste rol in een film is wat mij betreft The Man in the Iron Mask, zijn beste The Count of Monte Christo uit 1975. Toen ik Centennial volgde, naar het boek van James A. Michener over het stichten en ontwikkelen van een stadje in de Midwest, was ik blij dat hij erin opdook. Het was voor mij van eind jaren 70 tot mid-jaren 80 een soort kwaliteitsmerk, hoe gek dat ook klinkt met al die andere acteurs die erin speelden.
Als een goede vriend op bezoek is praten we een paar uur en kijken we dan een film. Soms kies ik, soms kiest hij iets uit mijn collectie. Ergens vorig jaar koos ik voor The Man in the Iron Mask met Chamberlain. Toen ik hem na afloop uitzwaaide leek hij lichter te lopen dan hij normaal loopt.
Les Quatre Cents Coups
Ik zit in een fase dat ik veel films van François Truffaut (1935-1984) bekijk en The 400 Blows (1959) mag daar uiteraard niet bij ontbreken. De independent cinema heeft veel te danken aan de Franse Nouvelle Vague, die zelf een onafhankelijk antwoord was op Hollywood, alleen uit een ander land. Hoewel Jean-Luc Godard een speelse en spraakzame auteur was, die Wes Anderson, Quentin Tarantino en veel andere Amerikaanse indie-filmmakers op veel vlakken inspireerde, wist hij nooit hoe hij een film moest beëindigen. Het was bijna altijd een geweerschot gevolgd door The End. Godards meer oprechte partner in de Nouvelle Vague, Francois Truffaut, creëerde iets veel poëtischer in het einde van The 400 Blows.
De vroegwijze jonge Antoine Doinel woont in een krap appartement in hartje Parijs met zijn ongelukkige ouders. Alles en iedereen is te horen, inclusief de klachten van zijn moeder over hoe Antoine haar op de zenuwen werkt, hun ruzies en dat Antoine niet echt de zoon van zijn vader is. Thuis niet geliefd door zijn ouders en onbegrepen op school, is Antoine voorbestemd om een ‘probleemjongere’ te worden. Truffaut weeft een zeer realistische en rijke karakterstudie van een jongen die in eerste instantie vrij onschuldig en gretig lijkt om te behagen, maar normale jeugdige rebellie versterkt de minachting van zijn ouders voor hem en kleine misdaden hebben schadelijke gevolgen. Aan het begin van de film betrapt de leraar hem met een pin-up poster die door de klas is gegaan en hij wordt geroepen om in de hoek te staan als straf. Hij schrijft ondeugend op de muur achter het schoolbord waar de leraar het niet kan zien. Als hij thuiskomt, gaat hij aan de slag met zijn klusjes, zet de kolenkachel aan, dekt de tafel, begint met zijn huiswerk, maar hij pakt wel een paar frank die in een la zijn gestopt. En dus lijkt hij in deze eerste paar scènes te balanceren tussen plichtsgetrouwe zoon en normale schooljongenscapriolen, maar naarmate de film vordert, zien we hoe emotioneel verwijderd zijn ouders zijn van zijn welzijn en dit eist zijn tol van de arme Antoine.
René probeert hem te helpen, houdt hem gezelschap door te spijbelen en helpt Antoine twee keer weg te lopen, eerst door hem te verstoppen in een verlaten drukkerij en later bij hem thuis. De twee proberen geld te krijgen voor Antoine en hij steelt een typemachine, die hij later betrapt wordt op het terugbrengen als hun pogingen om hem te verkopen mislukken. Gefrustreerd dat hij Antoine's capriolen niet kan beheersen, ondanks dat hij en zijn vrouw weinig hebben gedaan en de jongen de typemachine die hij heeft gestolen heeft teruggebracht, doet zijn vader afstand van het ouderlijk gezag en wordt hij toegewezen aan de zorg van het Observatiecentrum voor Delinquente Jeugd, een naam die zelf Michel Foucault rillingen zou kunnen bezorgen.
Wat het meest hartverscheurend is, is dat Antoine beminnelijk is en dat zijn omstandigheden hem op een reis brengen die zo ver verwijderd is van de genegenheid die hij zo hard nodig heeft. Er is een scène waarin zijn vriend René het jeugdcentrum probeert te bezoeken met een pakketje en hij wordt weggestuurd. Antoine ziet hem naderen en is zo opgewonden. Het verdriet als hij wordt weggestuurd en wegrijdt op zijn fiets wordt vergroot wanneer Antoines moeder binnenkomt en hem alleen maar uitscheldt omdat hij geruchten over haar in de buurt verspreidt en een brief naar zijn vader stuurt waarin ze een affaire onthult die ze heeft gehad met haar baas, waarin ze zegt dat ze hem daar achterlaat.
Prachtige acteerprestaties van de acteurs, vooral van de veertienjarige hoofdrolspeler die volledig naturalistisch is. Je ziet in de film veel kenmerken van Truffaut terug: de cinema zelf speelt een cruciale rol in de film, omdat het de enige uitweg is voor de jongen, en Parijs zelf is een personage dat tegelijk mooi en verleidelijk, maar ook leeg en angstaanjagend. Dit is werkelijk een prachtige film, die zijn reputatie volledig verdient en aan iedereen aan te raden is.De film gaat melodrama uit de weg en creëert een onuitwisbaar personage, een volledig geloofwaardige puberjongen die worstelt, maar niet helemaal verloren is. Ik ben blij dat Truffaut meerdere keren in zijn carrière naar dit personage terugkeerde, maar zelfs als hij dat niet had gedaan, zou deze film nog steeds zijn plek in de filmgeschiedenis hebben. En dat laatste shot? Een jongen die beseft dat de wereld veel groter is dan hij ooit had gedacht - magisch. Als je het leven van Truffaut een beetje kent, dan weet je waarom hij bij uitstek geschikt is om een film als deze te maken.
AMP van de week
Onderstaande poster van Doug John Miller (website) toont wat er bij het maken van een film als Rear Window komt kijken. Ik vind het een prachtige poster. Uiteraard is er een cameo van Hitcchcock - op de plek waar hij zijn cameo in de film plaatsvindt.
Tot slot
Op 1 april 2025 is Val Kilmer overleden. De acteur en kunstenaar werkte wegens keelkanker de afgelopen jaren sporadisch in films. Hij is overleden aan een longontsteking. Kilmer heeft een lijst met prachtige films achter zijn naam staan, waaronder The Doors (1991), Heat (1995), Willow (1988), Tombstone (1993), Joe the King (1999), Red Planet (2000) Kiss Kiss Bang Bang (2005) en Thunderheart (1992). Kilmer was een actie- en karakter-acteur, maar laten we vooral zijn komisch talent niet vergeten. Top Secret! uit 1984 (zijn debuut) en Real Genius zijn helaas vergeten films geworden, hoewel ze nog steeds bijzonder geestig zijn, mede dankzij het talent van Val Kilmer. In 2022 speelde Kilmer nog een keer Tom Kazanski (Iceman) in het vervolg van Top Gun (1986): Top Gun: Maverick. Hier een goed in memoriam.
Sam Mendes gaat vier biopics maken over ieder afzonder lid van The Beatles. De namen van de acteurs die The Beatles gaan spelen zijn alvast bekendgemaakt.
Komt er een vervolg op Tarantino’s Once Upon a Time… In Hollywood? Het lijkt erop: Once Upon a Time in Hollywood’ Follow-Up in the Works With Brad Pitt Starring, David Fincher Directing a Quentin Tarantino Script.
U dacht ergens deze week aan Michael Mann? Dat komt goed uit: ‘I Probably Shouldn’t Even Be Answering This Question’ Michael Mann on why American critics dismissed Thief, and what’s going on with Heat 2.
Op de site van The British Film Institute kwam ik een aardige en bijzondere lijst tegen: 10 great films based on writing from The New Yorker.
Goed nieuws voor de Nederlandse film: Na een jarenlange zoektocht heeft regisseur Ben Verbong het originele negatief van zijn film Het meisje met het rode haar (1981) teruggevonden. ‘
Dat was hem voor deze week. Bedankt voor het lezen en tot volgende week!