69: The Nashville Issue
Over Nashville en Showgirls. AMP van de week: Die Hard.
Nashville
Als film en andere media iets duidelijk maken, is het dat Amerika om kansen draait. De kans om een microfoon te grijpen en te schreeuwen, bijvoorbeeld. Robert Altmans uitgebreide en meerdaagse saga, een film die draait om twee dozijn personages in en rond de muziekstad Nashville, heeft een lange weg afgelegd sinds de première bijna een halve eeuw geleden. Als ik recensies en stukken van destijds over deze film lees, lees ik dat countryartiesten er bijna unaniem een hekel aan hadden omdat ze zich belachelijk gemaakt voelen, omdat ze zich voelden weggezet als een stel talentloze, domme zuidelijke boeren, die alleen maar lang genoeg ophielden met praten over God en familie om met elkaar in bed te duiken. Inwoners van Nashville hadden ook hun bezwaren: hun stad werd afgeschilderd als een hellegat waar dromen sterven, net als Las Vegas in Showgirls, twintig jaar later. Voor het grotere publiek is Nashville (1975) nooit zo verguisd. De film sleepte Oscarnominaties in verschillende belangrijke categorieën in de wacht, waaronder Beste Film. Critici waren destijds overwegend onder de indruk. De woede kwam voort uit een gevoel van uitsluiting, omdat deze stad, die zoveel te bieden heeft aan zowel inwoners als bezoekers, als voorbeeld diende voor de duistere kant van de Amerikaanse gewetenloosheid en de prijs die sterrendom eist wanneer talent alleen niet volstaat.
Barbara Jean (Ronee Blakely) heeft al bereikt wat ze wilde bereiken. Of tenminste, dat had ze. Na een zenuwinzinking is ze terug in de Music City, maar stort ze meteen in na haar uitbundige aankomst op het vliegveld. Haar plannen om op te treden in de Grand Ole Opry worden in de ijskast gezet terwijl ze herstelt in het ziekenhuis, omringd door bloemen van haar fans. Ook in de stad zijn Bill, Mary en Tom (Allan Nicholls, Christina Raines en Keith Carradine), een folkrocktrio dat op het punt staat uit elkaar te gaan omdat Tom probeert voor zichzelf te beginnen, en bovendien slaapt met Mary, die toevallig met Bill getrouwd is. Haven Hamilton, die altijd rondloopt in kleurrijke Nudie-pakken, is een lokale reus, een vaste artiest bij de Opry en een invloedrijk figuur in de politiek, ook al zorgt hij ervoor dat hij gul doneert aan beide partijen om bij iedereen in de gunst te blijven. Het zou te veel ruimte in beslag nemen om in deze recensie alle personages te bespreken, maar Altman en schrijfster Joan Tewkesbury zorgen ervoor dat ze een breed spectrum aan deelnemers aan de scene belichten, zowel gevestigde namen als wannabe-artiesten, van wie sommigen ‘nog geen noot kunnen zingen’, om een uitdrukking te gebruiken.
Het verhaal van Sueleen Gay (Gwen Welles) is een van de meest verwoestende, tragische reeksen van gênante episodes waarin een serveerster met een vreselijke zangstem wordt aangemoedigd haar dromen na te jagen, maar uiteindelijk in een kamer vol geile, rijke mannen belandt die haar uitjouwen, totdat ze gedwongen wordt haar kleren uit te trekken om hen te vermaken. Zo is Amerika ook. De kans om het te proberen sluit immers de mogelijkheid van falen niet uit. Er is een tamelijke wijdverbreide haat voor vrouwen in Nashville, een haat die niet zozeer de mening of gevoelens van de makers toont, maar een afspiegeling is van de scène die ze wilden afbeelden. Vooral L.A. Joan (Shelley Duvall) trekt aan het kortste eind als een geile groupie die zo geobsedeerd is door seks dat ze niet eens de moeite neemt om haar terminaal zieke tante aan haar bed te bezoeken. Het personage toont geen enkele verzoening of erkenning voor haar klotegedrag, iets wat een minder goed script er wel in had kunnen proppen. De plot eindigt met haar rouwende oom die haar op de korrel probeert te nemen tijdens Barbara Jeans climaxoptreden in Centennial Park. Tom Frank (Keith Carradine) heeft elke avond een ander meisje in bed, en ze denken allemaal dat zijn nieuwe hit in wording, de Oscar-winnende ‘I'm Easy’, over hen geschreven is.
Toch zou het onaardig zijn om Nashville af te doen als een protest tegen deze stad. De film legt ook de unieke, levendige sfeer vast van mensen die elkaar proberen te leren kennen en de schoonheid van de kunst willen delen - de keur van acteurs die lang oif kort in de film te zien zijn zegt dan ook veel: Geraldine Chaplin, Elliott Gould, Karen Black, Ned Beatty, Henry Gibson. Barbara Harris, Scott Glenn, Keenan Wynn, Jeff Goldblum en Julie Christie, om er maar een paar te noemen. De late jaren 60 en vroege jaren 70 zijn zwaar geweest voor de VS. Nixon was in ongenade afgetreden, Vietnam was een catastrofale militaire en buitenlandse mislukking gebleken, de benzineprijzen waren door de oliecrisis de pan uitgerezen en een reeks spraakmakende moorden baarde iedereen terecht zorgen dat de overheid ofwel te incompetent was om de bevolking te beschermen, ofwel actief meewerkte aan het ontdoen van ongewenste onruststokers, met name in de burgerrechtenbeweging. Altman wilde de gevolgen van deze onzekerheden in beeld brengen voor een gemeenschap die een overvloed aan interacties tussen verschillende personages mogelijk zou maken. Nashville was in opkomst in het nationale aanzien en was tot dan toe vooral opvallend afwezig geweest in de Amerikaanse cinema. Als kijkers geschokt waren door wat ze zagen, was het gewoon hun eigen weerspiegeling die erop terugkeek en wat het land zichzelf had laten worden.
Showgirls
Onlangs schreef ik over The Last Showgirl (2024), en de hele daaropvolgende week bleef Paul Verhoeven’s Showgirls (1995 - de rerelease vanwege het dertigjarige jublieum is al gepland) in mijn hoofd zitten. Het is ironisch dat in 1995 ook Martin Scorsese’s Casino uitkwam, met Basic Instinct-actrice Sharon Stone. De uitdrukking What happens in Vegas, stays in Vegas is een gladde manier geworden om de dronken en oversekste feestcultuur die welig tiert in de woestijn van Nevada te bespotten, maar er schuilt iets dieps in het idee dat mensen de stad echt zien als een afgeschermde bubbel waar de regels die we als beschaving hebben afgesproken niet langer gelden. Het is een afgesloten gebied dat inspeelt op oeroude, vaak schandelijke fantasieën, en het is helemaal niet verwonderlijk dat het publiek in 1995 zo grondig weigerde geconfronteerd te worden met deze overduidelijke en kennelijk immorele vertoningen op respectabele schermen in het hele land - buiten de afgesproken veilige haven, buiten het Mekka van de zonde. Showgirls vernietigde de prachtige illusie en fantasierijke fictie door het doek op te lichten en iedereen de smerigheid, jaloezie, geweld en dubbelhartigheid te laten zien wat Vegas levend en ademend houdt. Toerisme is altijd gebaseerd op leugens, uitgebreide choreografieën die geluk aanprijzen. We zien nooit de ware gevoelens en gedachten van de mensen die ervoor betaald zijn. Verhoeven kwam net iets te dicht bij de waarheid en werd daar genadeloos voor afgestraft.
Er was een Paul Verhoeven voor nodig om Amerikanen met de verontrustende realiteit van Vegas te confronteren, het rookgordijn te laten vallen en een frontale aanval op hun voorkeuren in te zetten. Verhoeven en schrijver Joe Esterhatz brachten aanzienlijke tijd door in Vegas en interviewden iedereen om een authentiek beeld te krijgen van het drama achter de schermen dat zich afspeelt voor en nadat de bezoekers het gebouw binnenkomen. Verhoeven keek naar de feiten en paste ze aan de setting aan, namelijk een centrum van nep-heid, waar iedereen zijn kwaliteiten uitvergroot om een show op te voeren. Showgirls is een anti-erotische film, een film die seks volledig van zijn genot ontdoet en er een handelswaar van maakt waar alleen de meest meedogenloze leveranciers van kunnen profiteren. Alle mannen in deze film zijn op zijn minst bedrieglijk. Kyle MacLachlan speelt entertainmentmanager Zack Carey als een bondgenoot van Nomi's ambities, maar in werkelijkheid houdt hij de vicieuze cirkel in stand waarin de stad koste wat kost haar eigen leven beschermt. Een vrouw die op de meest ingrijpende wijze is geschonden, wordt omgekocht. Misschien kan ze haar eigen kledingwinkel openen, suggereert hij met een apathisch schouderophalen. James Smith (Glenn Plummer) droomt ervan danschoreograaf te worden en probeert Nomi (Elizabeth Berkley) zijn visie te laten zien. Hij lijkt oprecht, maar het blijkt dat ze er goed aan had gedaan zijn herhaalde avances af te wijzen. Wanneer ze hem afwijst, vindt hij snel een vervanger en wordt hij uitgejouwd omdat hij het meest basale principe van de locatie schendt. Hij probeerde kunst te verkopen terwijl iedereen alleen maar naakt wilde zijn. Het trieste is dat hij het krijgt wanneer hij Nomi berispt voor haar oneerlijkheid door een baan aan te nemen, waar seks simpelweg een nieuwe verpakking krijgt en in een aangenamere ambiance wordt verkocht. Daar is niets glamoureus aan, want klanten krijgen altijd wat ze willen en ze zijn niet naar de stad gekomen voor een serieuze culturele ervaring.
Dat laatste is overigens wat Showgirls altijd wordt tegengeworpen. Dat het onnozel, nep, campy is, een onbedoelde zelfparodie die Nomi, een oprecht tragisch personage dat leert dat traplopen vereist dat je anderen eraf gooit, verandert in een onaangename karikatuur. Elizabeth Berkely's acteerprestatie is een gedurfde prestatie, een ondermijning van wat men van actrices verwachtte en vooral niet deed in mainstream Hollywood-entertainment. Verhoeven verwoordde de juiste gedachte: wanneer er zoveel blootligt en de intieme delen zich recht voor je neus bevinden, wordt het moeilijk om je te concentreren op de gezichten die daarbij horen. Dit is een krachtig karakterdrama waarin hoop en dromen frontaal botsen met de realiteit van de duistere onderbuik van het Amerikaanse kapitalisme. Het is geen toeval dat het laatste shot een kilometerbord toont dat naar L.A. wijst - een sneer naar de industrie die net zo schuldig is aan het veilen van vrouwenagentschappen voor winst. Dit is misschien wat overdreven, maar Showgirls probeert iets vergelijkbaars te doen als Andrew Dominik in Blonde uit 2022. Verhoeven maakte een betere film, en verdiende op zijn minst niet al die onzin die destijds over hem heen werd gespuugd.
Ik wil Verhoeven niet afschilderen als een martelaar, maar er was iemand nodig die niets om de gevestigde orde gaf en deze niet wilde pleasen. Als hij er geen kritiek op had gekregen, had hij het verkeerd gedaan en zijn verhaal en visie te voorzichtig getoond. Was het niet Wim Wenders, een Duitser, die de Amerikanen in Paris, Texas liet zien dat het archetype van de mysterieuze eenling die door de woestijn zwerft, niet de held van zijn verhaal is, maar een gewelddadige zondaar die niet te vergeven is? Verhoeven, een Nederlander, laat zien dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor het in stand houden van een systeem waarin de schurken profiteren en de kwetsbaren worden uitgebuit totdat ze hun doel hebben bereikt. Vegas is een mausoleum van gebroken dromen, en Showgirls niets meer of minder dan een film over dat masoleum.
AMP van de week
Mondo Mystery Movie was een was een door Mondo - een bedrijf dat zich specialiseerde in alternatieve filmposters en het uitbrengen van filmmuziek - georganiseerde filmvertoning ergens in de Verenigde Staten, voornamelijk in Austin, texas - waar het bedrijf gevestigd was. Sinds de verkoop van Mondo aan Funko is de reputatie van het bedrijf ingestort - gelukkig zijn er meer dan genoeg alternatieven, maar dat terzijde. Bij de filmvertoning kreeg iedereen die een kaart bemachtigd had een bij de film horende alternatieve filmposter. Hieronder zie je Die Hard, door Laurent Durieux (website en webshop). Er is een variant (die je hier kunt zien) en een glazen versie voor gemaakt - de glazen versie werd via een loterij onder de aanwezigen verloot.
Tot slot
Kim Novak, bekend van haar rol in Vertigo van Alfred Hitchcock, krijgt tijdens het 82ste Filmfestival te Venetië (La Biennale di Venezia) een oeuvreprijs: Kim Novak awarded Golden Lion for Lifetime Achievement. Het festival vindt plaats van 27 augustus tot en met 6 september.
De blog Mid-Century Bond heeft een uitgebreid stuk over Dr. No: Dr No: a relook at the film and its early success.
CODA gaat enkele klassieke filmposters van Ealing-komedies uitgeven. The Man in the white suit is de eerste: A Brief History: The Man In The White Suit. Je kunt de poster trouwens hier nog kopen.
Mark Hamill neemt definitief afscheid van Luke Skywalker: Mark Hamill has finally ruled out a return as Luke Skywalker. Can Star Wars survive without him?
The Penguin meets The Penguin: Colin Farrell and Danny DeVito on Lusting After Catwoman, Staying Sober and How ‘It’s Always Sunny’ Is Like ‘I Love Lucy’ on Acid (je kunt het hier zien).
Nooit geweten: This Iconic Movie Got Ingrid Bergman Blacklisted in Hollywood for All the Wrong Reasons.
Gisteren werd bekend dat Harris Yulin is overleden. Hij was 88 jaar. Je kent hem of kan hem kennen van films als Scarface, Clear and Present Danger en Training Day - ik zag hem zelf voor het eerst in de fijne westernserie How the West Was Won. Harris Yulin, character actor and Broadway star, dies at 88.
Op Youtube staat een fragment van de volgens mij allereerste verfilming van de Lord of the Rings-boeken
Variety bracht Charlie Cox en Joe Locke samen: hier kan je lezen wat ze elkaar te zeggen hebben en hier kan je het gesprek zien.
Dat was hem weer voor deze week! Bedankt voor het lezen - en excuses voor eventuele spelfouten.