74: The Constant Gardener Issue
Over The Constant Gardener en I'm Still here. AMP van de week: The Mummy.
The Constant Gardener
Je leest om de zoveel tijd wel eens dat de Britten nog steeds erg veel goed te maken hebben voor de vele wreedheden die ze in hun voormalige koloniën hebben begaan. Maar, zoals The Constant Gardener (2005) ongemakkelijk uiteenzet, is zo'n afrekening alleen mogelijk wanneer het land in het buitenland niet langer wordt vertegenwoordigd door hebzuchtige en imperialistische industriëlen die de inheemse bevolking niet hetzelfde respect waardig achten als hun eigen landgenoten. De film, gebaseerd op een roman van wijlen spionagemeester John Le Carré, is helaas een beetje obscuur geworden, helaas gezien het talent dat erbij betrokken was en de vele prijzen die de film ontving, waaronder een Oscar voor Beste Vrouwelijke Bijrol voor Rachel Weisz. The Constant Gardener begint als een liefdesverhaal over twee totaal verschillende persoonlijkheden, wier huwelijk op de klippen loopt als gevolg van hun ideologische verschillen, de film wordt uiteindelijk een volwaardige complotthriller met huurmoordenaars en doofpotaffaires rond massamoord. Het is nogal een overgang, maar er is een punt in de film waarin de overgang duidelijk wordt.
Justin Quayle (Ralph Fiennes) is een introverte ambentaar op de Britse ambassade in Kenia, over het algemeen geliefd bij zijn collega's en superieuren, maar niet bereid om uit zijn comfortabele schulp te kruipen, waar hij zich voornamelijk bezighoudt met het verzorgen van zijn tuin. Zijn vrouw Tessa (Rachel Weisz) heeft daarentegen een reputatie opgebouwd als een onruststoker, oftewel een meelevende helpende hand in de sloppenwijken van Nairobi, die lastige vragen stelt over de geheimzinnige aard van een nieuw tbc-medicijn dat aan de lokale bevolking wordt toegediend als onderdeel van hun hiv-behandeling. Deze opening en geeft Ralph Fiennes de mogelijkheid om Justin snel neer te zetten als een emotieloze, volkspleaser, wiens eerste reactie, als hij nieuwe krijgt dat de bodem onder zijn voeten vandaan slaat, is om zijn vriendin Sandy Woodrow (Danny Huston) te bedanken voor zijn moed om het slechte nieuws te brengen.
We kijken niet naar nee versie van City of God, Fernando Meirelles' betoverende, levensechte duik in de favela's van Rio de Janeiro,. Zowel zijn regie van The Constant Gardener als Jeffrey Caines script bereiken slechts af en toe dezelfde rauwe intensiteit van dagelijks overleven in een uitgehongerde, overbevolkte buurt die ongeschikt is voor menselijke bewoning. Tegelijkertijd is The Constant Gardener nog steeds een opmerkelijk effectieve thriller over een paranoïde weduwnaar die ontdekt dat de beschuldigingen van zijn vrouw tegen de regering waaraan hij zijn leven heeft gewijd volledig terecht waren. En dat zijn twijfels over haar trouw mogelijk onterecht waren. Fiennes speelt vaak krankzinnige schurken met weinig menselijkheid en Justin, die zijn onuitsprekelijke verdriet verbergt achter een masker van Brits stoïcisme, lijkt aanvankelijk ook niet veel ziel te hebben. Hij is geen slechterik, maar de spreekwoordelijke lemming die doet wat zijn bazen hem opdragen. Zonder vragen te stellen.. Hij wist dat zijn vrouw het op een farmaceutische gigant gemunt had en dat ze genoeg knoppen had ingedrukt om zowel de diplomatieke gemeenschap als de top van Three Bees en hun CEO Kenny Curtis in beroering te brengen. Maar zijn houding was er altijd een van passieve observatie. Natuurlijk, mensen lijden, maar je kunt niet iedereen helpen, dus ‘kan je net zo goed een oogje dichtknijpen’.
Justins benadering van de bevolking is nonchalant, maar komt niet in de buurt van de houding van zijn collega's en bazen. Sandy, uitstekend gespeeld door Danny Huston - zoon van regisseur John Huston -, is het nare soort carrièrediplomaat, een corrupte en laffe slijmbal, dat verliefd is op de vrouw van zijn vriend en niet eens de waardigheid heeft om haar aanbod om met hem te slapen af te slaan in ruil voor het overhandigen van belastend bewijs over de Britse medeplichtigheid aan de succesvolle bewijzen. En dan hebben we nog niet eens gehad over Sir Bernard Pellegrin (Bill Nighy) , een aanhanger van een vervlogen koloniale filosofie die lijkt te denken dat de enige succesvolle methode om je zin te krijgen in Afrika met geweld is. De schermtijd van Bill Nighy is beperkt, maar het zijn de kleine dingen die je hem doet, zoals zijn neerbuigende beschrijving van het lunchmenu in zijn club. De meeste mensen die informatie tegenkomen waar ze geen toegang hadden mogen krijgen, kunnen worden afgekocht. Maar iemand met niet alleen een geweten, maar ook een diepgewortelde haat tegenover westerse arrogantie in zijn of haar zakendoen in Afrika, is een heel ander verhaal. Regisseur Fernando Meirelles - die in 2019 The Two Popes zou maken - heeft zowel de boek, als de sfeer van het boek en John le Carre’s expliciete thema’s in het boek uitstekend verfilmd.
I’m Still Here
Herinneringen veranderen met de context. Vooral die met visuele hulpmiddelen. Een foto die vandaag op een gelukkig moment wordt genomen, kan over tien jaar een melancholische reactie oproepen. Vooral wanneer een van de mensen op de foto door de politie is ontvoerd en nooit meer thuis is gekomen. I'm Still Here (2024, originele titel Ainda Estou Aqui) is een film over het verwerken van trauma's als gezin, zelfs als je je niet de luxe van zekerheid kunt veroorloven. De Braziliaanse film, die gezien de negatieve pers rond "Emilia Perez" over een paar weken wellicht de Oscar voor Beste Internationale Film in de wacht sleept, is opgebouwd rond de dappere pogingen van een rouwende matriarch om de vreselijke waarheid voor haar kinderen verborgen te houden, terwijl ze probeert een zweem van vrede te vinden door de feiten rond de verdwijning van haar man te onthullen. Tientallen jaren later, als ze terugkijkt op foto's van hun gelukkige dagen samen in hun huis aan de Copacabana in Rio in de jaren zestig en zeventig, kan ze het verdriet over wat ze verloor toen haar man op een avond in zijn auto stapte met een paar politieagenten, en nooit meer werd teruggezien, niet helemaal onderdrukken.
In 1964 wierpen de Braziliaanse strijdkrachten de regering van de democratisch gekozen president João Goulart omver en vestigden een zeer repressieve militaire dictatuur die twee decennia zou duren. Nadat de eerste twee leiders van dit nieuwe regime kort na elkaar overleden, de eerste door een vliegtuigongeluk, de tweede door ziekte, nam Emílio Garrastazu Médici de macht over. De economische groei ging gepaard met een totale verzaking van de mensenrechten. Dissidenten, of iedereen die er ook maar van verdacht werd kritische gevoelens jegens de regering te koesteren, werden gearresteerd, gemarteld en zonder pardon vermoord. Een van hen was voormalig congreslid Rubens Paiva. Ik kon me tot de tekst voor de aftiteling niet goed herinneren of dit historische figuren waren of plaatsvervangers voor diverse andere families die vervolgd en uiteengereten werden tijdens de zogenaamde "Jaren van Lood". De authenticiteit van dit verhaal voegt aanzienlijk wat pathos toe, vooral gezien de extra tragedies die de Paiva's meemaakten nadat Rubens in hechtenis was genomen. Er is een bijzonder schokkend moment na een enorme tijdsprong met de enige zoon van de Paiva, Marcelo, die het biografische verslag schreef waarop de film grotendeels gebaseerd is. Dit gezin lijkt na een zalig begin van een halfuur vol dansen, plannen voor een nieuw huis en filmavonden geen rust te kunnen krijgen.
Toch blijft Eunice sterk van hart, en Fernanda Torres' veerkrachtige optreden is minstens zo indrukwekkend als geadverteerd. Nadat ze zelf twee weken in de gevangenis heeft doorgebracht, wordt ze vrijgelaten en moet ze haar kinderen geruststellen dat hun leven niet zomaar onherstelbaar is verwoest. Toch, zonder enig woord van haar man, belandt hun leven in een onzekere fase. Ze heeft geen toegang meer tot zijn bankrekeningen en kan hun dienstmeisje van vele jaren niet meer betalen. Haar kinderen moeten alle buitenschoolse activiteiten opgeven en stoppen met socializen met hun vrienden. Overal zijn ogen en oren die erop wachten dat ze een misstap begaan. Eunice's handen zijn grotendeels gebonden. De politie ontkent dat ze Rubens ooit hebben gearresteerd. Ze zoekt hulp bij invloedrijke vrienden en stapt met haar zaak naar de media. Ze poseren lachend voor een foto, ondanks de instructies van de fotograaf. Ze weigert gebroken te worden door haar verlies en straalt kracht uit voor haar kinderen. Torres legt Eunices verdriet vast zonder haar pijn ooit volledig aan de oppervlakte te laten komen. Eunice betrapt zichzelf wanneer ze de controle dreigt te verliezen. Ze is nu in haar eentje verantwoordelijk voor de veiligheid van hun kinderen en zet zich in om hen door deze zowel persoonlijke als politieke nachtmerrie te loodsen. Het militaire regime zou pas halverwege de jaren 80 instorten. Pas daarna werd een soort schijn van afsluiting mogelijk.
I'm Still Here vormt een interessant contrast met The Seed of the Sacred Fig (2024). Waar die laatste gaat over een gezin dat uit elkaar valt in een autocratisch regime, gaat I’m Still Here over een gezin dat de kracht vindt om door te gaan ondanks de terreur waarmee het is besmet. De mannen die de twee films maakten, kunnen niet meer van elkaar verschillen. Mohammad Rasoulof is een dissident die in ballingschap leeft en op de vlucht is voor de wet in zijn thuisland. Walter Salles is een multimiljardair, die alle middelen ter wereld tot zijn beschikking had en zijn film in de open lucht kon opnemen met toestemming van een regering die graag wilde bewijzen dat haar bloedige dagen allang voorbij waren. Maar wat ze gemeen hebben, is een huiveringwekkende weergave van onschuldigen die tussen wal en schip vallen wanneer regeringen hard optreden tegen meningsuiting en ideeën die ze afkeuren. Daarnaast gingen mijn gedachten af en toe naar die andere vorm van verwerking, zoals getoond in het eerder besproken Death and the Maiden (1994).
Het tempo van de film wordt met twee grote tijdsprongen enigszins in de war gegooid. In tegenstelling tot The Brutalist, waarin we een korte epiloog krijgen, krijgen we hier verschillende scènes waarin de oudere Eunice haar decennialange zoektocht naar gerechtigheid afrondt. Deze scènes duren echter net lang genoeg om de volgende sprong schokkend te laten aanvoelen, vooral omdat sommige personages waar we een kwart eeuw eerder afscheid van namen, alleen opvallen door hun afwezigheid. Misschien is dat opzettelijk. Op oudere leeftijd, hoe groot je familie ook wordt, zijn is je familie vaak overal verspreid en druk bezig. Het enige wat overblijft zijn de foto's, en het besef dat de persoon met wie je samen oud wilde worden, er niet meer is om je te vergezellen op die laatste reis.
AMP van de week
Ik hou niet van horror, maar ik kan de Universal Monsters-serie van de jaren dertig wel waarderen - met name The Invisible man. De laatste poster in de Stan & Vince serie is The Mummy (1932). Ik deel zowel de reguliere versie als de variant.
Tot slot
Hier een sterk stuk over film-journalisme: The good, the bad and the ugly: Clint Eastwood’s interview debacle reveals bleak truths about film journalism.
Edgar Wright (Hot Fuzz, Baby Driver) heeft een remake gemaakt van de 1980’s cult film The Running Man: ‘The Running Man’ Trailer: Glen Powell Runs for His Life in Edgar Wright’s Stephen King Adaptation.
Nicholas Hoult - vanaf deze week te zien in de nieuwe Superman film - was te gast bij Armchair Expert with Dax Shepard. Maak je op voor een erg lang interview en heel veel meligheid.
Voor het eerst op het toneel in Londen, en dan ook nog eens in The Old Vic: Susan Sarandon ‘terrified but excited’ to make UK theatrical debut in September.
Hoe het niet maken van de ene film de andere film helpt: ‘Sinners’ Producer Says Costumes Were Purchased From Marvel’s ‘Blade’ Reboot That ‘Ended Up Not Shooting’: They Had a ‘Warehouse Full of Period-Appropriate Clothes’.
Tot volgende week! Bedankt voor het lezen en excuses voor eventuele spelfouten!