77: The Andromeda Strain Issue
Over The Andromeda Strain en The Wages of Fear. AMP van de week: Black Panther.
The Andromeda Strain
The Andromeda Strain (1971) is een waarschuwing - een waarschuwing tegen zelfgenoegzaamheid. Het werkte niet. Toen een wereldwijde pandemie een halve eeuw na het uitbreken ervan toesloeg, was de wereld jammerlijk slecht toegerust om de gevolgen te verwerken. Hoewel COVID-19 misschien niet in de ruimte is ontstaan , gingen de kernthema’s van Michael Crichton (die het boek schreef waar de film op gebaseerd is) nooit over buitenaardse gevaren - of over hongerige dinosaurussen. Het idee was veel breder. We hebben onze religie ingeruild voor wetenschap en predikers die beweren namens God te spreken, vervangen door wetenschappers vaarvan sommigen God willen zijn. De natuur is te krachtig om eindeloos menselijke manipulatie te tolereren. Er zijn krachten die we niet kunnen beheersen, hoeveel ondergrondse laboratoria en kernkoppen we ook bouwen. We hebben veel bereikt als het gaat om het buiten de deur houden van ziekten. Een deel daarvan zal ongetwijfeld ongedaan worden gemaakt door de gek die momenteel de leiding heeft over de gezondheidsbevordering in dit land. Maar de realiteit is dat bacteriën altijd de overhand zullen houden. Het is een oorlog die we niet kunnen winnen, maar alleen maar kunnen verlengen, en de lijst met slachtoffers zal altijd astronomisch lang zijn.
Wanneer de volledige bevolking van Piedmont, een stadje in New Mexico, dood wordt aangetroffen, op twee overlevenden na, wordt de medische noodsituatie afgekondigd. De Amerikaanse overheid, die ongewoon goed voorbereid is op een dergelijk scenario, stelt een team van topwetenschappers samen en brengt hen naar Wildfire, een uiterst geheime faciliteit verscholen onder een landbouwkundig onderzoeksstation in Nevada, om het dodelijke organisme te bestuderen dat verantwoordelijk is voor de sterfgevallen en idealiter een geneesmiddel te ontwikkelen. Mocht het gebouw besmet raken, dan wordt een nucleair wapen geactiveerd en heeft de enige persoon die de deactiveringssleutel bezit vijf minuten de tijd om te beslissen of hij het weer wil uitschakelen. Wanneer Dr. Stone zijn team door het proces leidt, is het duidelijk dat Dr. Hall, die een ongehuwde, volmaakte professional zonder persoonlijke bindingen voor de taak heeft uitgekozen, op een gegeven moment gedwongen zal worden om precies die keuze te maken. Het is dan ook ironisch dat op dat moment elke morele overweging geen rol meer speelt. Ze weten dat als ze de plek opblazen, en daarmee zichzelf, het probleem alleen maar erger wordt en de ziekte, codenaam Andromeda, een platform krijgt om zich over de hele wereld te verspreiden.
In tegenstelling tot Outbreak (1995), die twintig jaar later koos voor een kijk op een ziekte die, nou ja, viraal ging en meer leek op een conventionele rampenfilm, is The Andromeda Strain volledig gewijd aan de wetenschap, gefilmd in een afstandelijke, analytische stijl die meer weg heeft van een documentaire. Ik ben niet genoeg bekend met het onderwerp om te beoordelen hoeveel ervan feitelijk is en hoeveel ervan gewoon pseudowetenschappelijke onzin. Uiteraard weet ik dat er nog nooit een ziekteverwekker uit de ruimte is ontdekt, want dat zou de grootste sensatie in de geschiedenis van de mensheid zijn geweest. Maar ik neem aan dat ten minste een handvol aspecten van de modellering en laboratoriumproeven, om nog maar te zwijgen van de isolatie- en reinigingsprotocollen, geworteld zijn in een schijn van realiteit. Er kleven duidelijke nadelen aan een dergelijke aanpak. Nelson Giddings script is, met uitzondering van de laatste twintig minuten, grotendeels verstoken van drama, laat staan actie. Alleen al het desinfecteren van de wetenschappers op weg naar de onderste verdieping van Wildfire duurt minstens tien minuten, en tegen de tijd dat ze met hun tests beginnen, is de helft van de film al voorbij. Het is een compliment aan iedereen die erbij betrokken is dat ze zoveel spanning uit een groep niet bepaald goed gedefinieerde personages kunnen persen, afgezien van de cynische Dr. Leavitt (Kate Reid in een uitstekende rol), die naar schermen staren en schattige aapjes doden om te achterhalen hoe de ziekte zich verspreidt. Arthur Hill is een totaal gebrek aan charisma als hoofdpersoon Dr. Jeremy Stone, wat misschien opzettelijk was, de typische saaie man van feiten die er misschien niet uitziet als een schoolvoorbeeld van een held, maar de mensheid met een microscoop zou kunnen redden. Het is niet makkelijk om verliefd te worden op deze film.
De strijd met de natuur is visueel minder spectaculair wanneer het bacteriën betreft dan vraatzuchtige carnivoren. Toch voelt dit als een belangrijk overblijfsel uit zijn tijd, dat de paranoia van het ruimtetijdperk vastlegde die de Amerikaanse leiders in een groot deel van de jaren 60 op tv hadden aangewakkerd, maar dat ook levens en geld heeft gekost, en aanvoelde als een invasie in een mysterieuze kracht waarvan sommigen vonden dat de mensheid die nooit had mogen aanraken.
The Wages of Fear
Wanhoop kan je gezond verstand tijdelijk overstemmen. Maar niet voor onbepaalde tijd. Uiteindelijk zullen de meest primaire overlevingsinstincten de overhand nemen en zul je beseffen dat zelfs een klotebestaan beter is dan helemaal geen bestaan. Het is alleen moeilijk om tot die conclusie te komen wanneer je honderden kilometers verderop in de middle of nowhere bent met een hoop duivelse dingen in je truck die je aan flarden kunnen schieten voordat je je realiseert dat je leven is uitgeblust. Hoewel er aanzienlijke overeenkomsten zijn met het later gemaakte Sorcerer (1977), variërend van de karakterbiografieën tot de meeslepende scène over de rivier, is Henri-Georges Clouzots vertolking van vier arme immigranten die in The Wages of Fear (1953) een optreden op de snelweg naar de hel accepteren om hun enkele reis uit dit krot te financieren, uiteindelijk een klasse apart en heeft het terecht zijn reputatie verdiend als een van de beste thrillers aller tijden ooit verfilmd.
The Wages of Fear (Le Salaire de la peur[) voert Hitchcocks beroemde analogie met de bom onder de tafel over het creëren van spanning tot het uiterste door. Deze vier mannen hebben letterlijk bommen op hun rug, of beter gezegd, hun voertuigen, en moeten ze honderden kilometers door onherbergzaam terrein naar een brandende oliebron rijden. Las Piedras is het Zuid-Amerikaanse Casablanca, zonder entertainment en cultuur. Het is een klein stadje, afgesloten van de rest van de wereld, op een kleine landingsbaan na waar vluchten vertrekken die onbetaalbaar zijn. 2000 dollar, die de Southern Oil Company biedt aan elke waaghals die bereid is de nitroglycerine te rijden, zou een heel eind helpen om een mooi leven te beginnen. Er staat een lange rij geïnteresseerde, ‘ervaren’ vrachtwagenchauffeurs, maar er zijn ook sceptici in de stad. Een man herinnert zich, voordat hij wegloopt, zijn ervaringen in Texas, waar hij dappere mannen zulke banen zag aannemen en als zenuwinzinkingen terugkwam. Geen geld ter wereld is dat waard. Na wat beproevingen, de vier finalisten De Fransman Mario Livi (Yes Montand), een rokkenjager, de Italiaan Luigi (Folco Lulli), die luidkeels verkondigt dat hij liever bij zijn veilige en gezonde baan blijft, enkele minuten voordat hij de diagnose van een fatale longaandoening krijgt, Bimba (Peter van Eyck), een Nederlander die de nazi's overleefde en met stalen zenuwen uit zijn beproeving tevoorschijn is gekomen, en Smerloff (Jo Dest), een Duitser die overigens waarschijnlijk een ontsnapte nazi is. Smerloff komt niet opdagen en wordt vervangen door Jo, een stoere ex-gangster, die zich waarschijnlijk via pesten een weg naar de baan heeft gepest. Voorman Bill O'Brien (William Tubbs) waarschuwt hem voor zijn leeftijd, wat zijn doorzettingsvermogen waarschijnlijk heeft aangetast. Hij heeft nog geen idee in hoeverre.
De opbouw, voordat ze daadwerkelijk in de vrachtwagens vertrekken, duurt ongeveer een uur. Sommige scènes waarin Mario en Jo door de stad slenteren en bijpraten over hun leven in Frankrijk, hadden ingekort of geschrapt kunnen worden, maar over het algemeen is de introductie van de hoofdpersonen cruciaal om later een rol te kunnen spelen in hun overleving. Als we deze mannen voor het eerst hadden ontmoet bij de eerste ontmoeting met O'Brien, waren ze niet meer dan vervangbaar kanonnenvoer geweest. Zeker, zelfs dan heb je nog steeds een film, en ik ben er zeker van dat het een behoorlijk goede is, als je de beproevingen die de vier moeten doorstaan om hun bestemming te bereiken, laat rusten, maar de spanning is hier misschien niet eens Clouzots voornaamste interesse. The Wages of Fear gaat over stress en trauma, en wat de voortdurende mogelijkheid van een naderende dood doet met iemands zenuwen, geest en ziel. Voordat ze vertrekken, biecht Mario zijn angst op aan Jo, maar de oude, doorgewinterde crimineel verzekert hem dat hij er zal zijn om hem te begeleiden. Al snel begint de oude man uit elkaar te vallen, worstelend om het gaspedaal in te trappen tijdens een stuk dat vereist dat hij met minimale snelheid rijdt zonder te vertragen, laat staan te remmen. Jo verandert in een nutteloos zenuwinzinking, en Mario doet uiteindelijk het meeste werk in hun truck. Hij is een klootzak, maar blijkt de taak aan te kunnen. Sterker nog, hij is zo vastberaden dat Jo uiteindelijk overbodig wordt en niet meer nadenkt over stoppen als hij het gevaar loopt overreden te worden.
Clouzot en co. waren uiteraard niet in de buurt van Latijns-Amerika voor de opnames van hun film, maar Frankrijk leent zich uitstekend als stand-in om te laten zien hoe desolaat deze personages zich bevinden. De film laat zien hoe leuk het is om zorgvuldig geënsceneerde scènes te zien spelen. Er is weinig dat als actie kan worden beschouwd wanneer vrachtwagens langzaam achteruit moeten rijden op een verrot houten platform of uit een oliemoeras worden gesleurd, maar als de inzet zo hoog is, levert zelfs het kijken naar een man die tien minuten lang probeert parallel te parkeren fantastische film op. Clouzot won de Gouden Palm in Cannes voor zijn inspanningen en had jarenlang een succesvolle carrière voordat zijn vrouw Véra Clouzot, die Mario's afgewezen geliefde speelt, overleed en hij zich daar persoonlijk en professioneel nooit helemaal van heeft hersteld. Angst kan de geest van een man tot rust brengen, maar verdriet kan dat net zo goed doen.
AMP van de week
Denys Cowan (website) is een comic book artist die met name voor Marvel heeft gewerkt. Hij heeft tot nu toe twee AMP’s uitgebracht: in 2022 Master of the flying guillotine en in 2018 onderstaande poster voor Black Panther - deze poster ziet er uitstekend uit in een goudkleurige lijst.
Tot slot
BrightWall / Dark Room (neem alsjeblieft een abonnement) heeft het leukste artikel over Sneakers (1992) dat ik tot nu toe heb gelezen: The People We Used to Be: On Sneakers and Being Young and Dumb.
The Guardian stelde vragen aan Ciarán Hinds: The actor on a weird encounter with a New York cop, a cruel comment from an audience member, and his perfect pint.
Vorige week zaterdag zag ik de nieuwe Fantastic Four film. Toen ik Marvcel comis begon te lezen, begon ik met Spider-Man, Spider-Woman, The Defenders, The Avengers en Fantastic Four. The X-Men kwamen er later bij. Ik viel met mijn neus in de boter, want het was het Chris Claremont/ John Byrne tijdperk voor Marvel. Wat John Byrne met de Fantastic Four heeft gedaan is indrukwekkend. Ik begon met Terror in a Tony Town (#236) en was meteen, zoals dat heet, ‘hooked’. Ik kan je aanraden de twee Marvel Omnibus hardcover bundels van de Fantastic Four in de John Byrne periode te kopen. Meer over BYrne en de Fantastic Four: Why John Byrne's ‘Fantastic Four’ Is a Comic Classic.
Voor Interview Magazine sprake Martin Short en Logan Lerman met elkaar: ‘We just watched To Kill a Mockingbird. We also always watch The Edge up here. It’s a bear attacking Alec Baldwin, and it’s pretty brilliant.’
Nieuws van het 007 front: Denis Villeneuve’s James Bond Movie Taps Peaky Blinders Creator Steven Knight To Write.
Vorige week stierf iemand waar mijn generatie mee opgroeide: Malcolm-Jamal Warner Dies in Accidental Drowning at 54.
En de uitsmijter: ‘Jamie Lee Curtis’ ‘Murder, She Wrote’ Reboot Is Happening, and 2025 Is the Perfect Time for Jessica Fletcher.’ Ik vind het mooi nieuws.
Bedankt voor het lezen. Tot volgende week!