30: The Octopussy Issue
Over de eerste James Bond film die ik in de bioscoop zag.
Het is vandaag James Bond dag. dat die dag vandaag is, heeft te maken met het feit dat de premiere van Dr. No in 1962 in Londen op 5 oktober was. In 1962, dus 62 jaar jaar geleden. Vaak is het zo dat de eerste film die je van een franchise ziet, meteen je favoeriet blijft. Dat klopt voor mij voor de Star Wars en de James Bond films. In deze extra aflevering ga ik het hebben over mijn favoriete 007 film - die zijn plek af en toe afwisselt met Thunderball: Octopussy.
Je eerste Bond-film in de bioscoop vergeet je nooit meer. In mijn geval was Octopussy de eerste Bond-film die ik in de bioscoop zag in de zomer van 1983. Octopussy kwam net in de Nederlandse bioscopen en ik had het gevoel dat ik hem gewoon moest kijken. Het was het begin van een levenslange liefde voor de franchise. Ik weet dat de film nu een beetje raar lijkt, maar destijds, op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, had de film alles: India, een complot om de NAVO te verzwakken, Oost-Duitsland en een Sovjet-generaal op drift. Het echte begin van de film - 009 bereikte de Britse ambassade - bracht me rechtop in mijn stoel en ik herinner me dat ik nog twee uur lang niet bewoog of iets anders deed dan vol ontzag toekijken. Ik had nog nooit een Bond-film gezien. Roger Moore was geen onbekende voor mij, stoer: ik zag herhalingen van Ivanhoe en The Persuaders en een paar andere films van Moore lang voordat ik Octopussy zag.
Louis Jourdan is de Bond-schurk in de klassieke literatuurvorm, hij lijkt bijna gescheurd te zien uit de pagina's van Flemings originele romans. Hij is arrogant, laf en gewetenloos: Jourdan's Kamal Khan is een elegante, erudiete vijand voor Bond. Het script heeft prachtige dialogen en zijn verbale sparring met Moore’s Bond is een genot. Zijn belangrijkste handlanger Gobina (Kabir Bedi) is intimiderend onbewogen. Er is ook een sideplot van rivaliteit binnen het Kremlin, waarbij generaal Gogol (Walter Gotell), tegenover een agressieve rivaal staat in de vorm van de woeste generaal Orlov (Steven Berkoff), een goede villain die veel te weinig schermtijd krijgt. De terugkeer van Maud Adams in de franchise is een beetje onverwacht gezien haar prominente optreden als Scaramanga's geliefde Andrea Anders in The Man With The Golden Gun, maar ze is hier geen slachtoffer en speelt de sterke, sluwe en capabele leider van een internationale smokkelbende zeer goed. Waarom ik fan ben van Maud Adams als Octopussy en waarom ik haar rol zo goed vind uitgewerkt schreef ik hier.
Bond wordt bij zijn inspanningen bijgestaan door tennis-ster en (later) acteur Vijay Amritraj, die het naar zijn zin lijkt te hebben als Vijay, de lokale agent van MI6 in India, en door Q van Desmond Llewellyn, die eindelijk betrokken raakt bij het veld in plaats van alleen maar apparatuur af te geven. Om de vaste gasten compleet te maken, keert Robert Brown terug naar de serie als de nieuwe M (hij speelde eerder Admiral Hargreaves in The Spy Who Loved Me en zou in feite hetzelfde personage kunnen zijn, ook al is het nooit bevestigd) en doet een meer dan verdienstelijke prestatie - hij brengt zelfs wat humor in de rol. Brown en Moore zijn geen onbekenden van elkaar (over Brown schreef ik hier eerder).
De kracht van Octopussy is dat het veel meer een ouderwets avonturenverhaal is dan eerdere Bond-films, en dat het daardoor des te rijker is. De setting van India helpt daarbij enorm, een landschap van exotische plaatsen en prachtige forten op bergtoppen en meren. Octopussy lijkt zelfs de basis te leggen voor de banketscène in Indiana Jones And The Temple Of Doom die het jaar daarop zou verschijnen. Er is nog veel van de kenmerkende actie in Bond-stijl, van de Acrostar mini-jet in de pre-credits scene tot een vermakelijke riksja-achtervolging door de drukke straten van Udaipur en een indrukwekkend uitgebreide achtervolging. scène op de Berlijnse spoorwegen. Gadgets maken ook een comeback na hun afschaffing in For Your Eyes Only, met zuurpennen en een handige eenmansonderzeeër.
Na een kort verblijf in Europa brengt de finale ons terug naar India, waar Octopussy en Bond hun krachten bundelen om een aanval op de vluchtende Kamal Khan’s bergtoren te leiden. Mission: Impossible – Rogue Nation krijgt veel lof voor de stunt van Tom Cruise om zich vast te klampen aan de zijkant van een vliegtuig terwijl het opstijgt, maar meer dan dertig jaar eerder werd dit al gedaan in Octopussy, en destijds had de stuntman niet de beschermingsmogelijkheden die Cruise had.
En dan All Time High, het openingslied van Rita Coolidge. Mari Wilson en vroege jaren ‘80 hitzangeres Laura Brannigan waren in de running om het openingslied voor Octopussy te zingen, maar de eer ging uiteindelijk naar countryzangeres Rita Coolidge - ex-vrouw van Kris Kristofferson. Barbara Broccoli was een fan van Coolidge en liet haar vader Cubby kennismaken met haar muziek, waardoor de keuze uiteindelijk op Coolidge viel. All Time High werd gebruikt als slogan in de promotie voor de filmposter: ‘ James Bond's all time high.’ deze James Bond song staat in mijn Top-10 van James Bond liedjes, waar ik het later over ga hebben.
De film is verre van perfect. Er zijn enkele smakeloze grappen (het inzoomen, de opmerking over curry, het de nadruk leggen op de leeftijd van Moneypenny ten opzichte van haar assistent), waardoor Octopussy gedateerd lijkt - ik vind zelf dat je films de tijd waarin ze gemaakt zijn weerspiegelen, deze momenten eruithalen is wat mij betreft een zwaktebod en geschiedvervalsing. Je bereikt geen gelijkheid door uit te wissen wat voreger ongelijk was.
In 2010 reisde ik zes weken door India, met als persoonlijk hoogtepunt Udaipur, waar Octopussy werd gefilmd. Ik heb een paar locaties bezocht, waaronder Octopussy's Palace. Na Octopussy heb ik nog veel meer Bond-films gezien. Wat mij later opviel was de relatie tussen Bond en Octopussy, die vanwege het achtergrondverhaal van Octopussy (rechtstreeks uit de pen van Ian Fleming) meer op elkaar leek dan veel andere Bond-meisjes in de filmserie.
Er is natuurlijk ook de eeuwige discussie over wie de beste Bond is. Het is een zinloze discussie. Iedere Bond is het product van de periode waarin de films zijn gemaakt. Het is geen toeval dat de Daniel Craig-periode aan de films van Jason Bourne hangt. Het is geen toeval dat Brosnan en Dalton reacties waren op hun voorganger. Daarom heeft het geen zin om Moore met Connery te vergelijken – ook al heeft Connery als Bond baanbrekend werk verricht. Wie je favoriete Bond is, is een persoonlijke keuze waarbij meerdere factoren betrokken zijn: de eerste 007-film die je zag, het type film dat je leuk vindt en het niveau van de film volgens je eigen persoonlijke voorkeuren. Ik vind dat fans van de franchise elkaars mening hierover moeten respecteren. Gelukkig is dat ook zo.
